Waarom / doel van de activiteit

Door middel van het uitvoeren van kleine spelletjes verdienen de deelnemers aanwijzingen om de dader op te sporen.

Beschrijving van de activiteit

De spelregels

Bij de spelleider ligt op tafel een groot spelbord met een schets van het hele spelterrein. Dit speelbord is onderverdeeld in vakken waarop is aangegeven waar elke vos zich bevindt. Bovendien ligt op ieder vak een paspoort waarmee een groepje spelers naar de vos toe mag. In het paspoort staat een foto en een beschrijving van deze vos. Bij deze vos spelen ze een opdracht waarmee ze een tip tot oplossing van het verhaal kunnen winnen. Daarna komt het groepje terug naar de spelleider, levert het paspoort in. Het groepje maakt een keuze uit de beschikbare paspoorten en neemt dan het paspoort mee naar de volgende vos.

Om het overzicht op het bord te houden, krijgt elk groepje een pionnetje. Deze word op het spelbord achter gelaten in het vak van de desbetreffende vos. Bij de vossen worden spelletje gespeeld/opdracht uitgevoerd zoals we die kennen van een zeskamp of een hoekenspel. Het hele groepje neemt hieraan deel. De beloning voor het uitvoeren van de opdracht is een tip. Groepjes die de opdracht slecht hebben uitgevoerd, krijgen een slechte tip. Groepjes die de opdracht goed hebben uitgevoerd, krijgen een goede tip. En zit de uitvoering er tussen in, dan krijgen ze een redelijke tip. Deze tips staan op papier en de vossen hebben deze tevoren bij zich gestoken.

Voorbeeld van een goede hint: ''Ik heb Piet weg zien lopen.'' (Je weet een naam en wat hij gedaan heeft.)
Voorbeeld van een redelijke hint: ''Ik heb een man weg zien lopen.'' (Je weet een geslacht en wat hij gedaan heeft.)
Voorbeeld van een slechte hint: ''Ik heb iemand weg zien lopen.'' (Je weet geen naam of geslacht, wel de actie.)

Het verhaal: het pistool van Joris

Joris zit in de kajuit van zijn geliefde schip en is vlak voor het eten weer eens bezig met het schoonmaken van zijn meest waardevolle pistool. Per ongeluk snijd  hij zich aan een scherp randje. Tot zijn grote schrik ziet hij dat hij behoorlijk begint te bloeden. Meteen bergt hij zijn schoonmaakgerei op en legt hij zijn pistool  aan de kant. Dan loopt hij naar de medicament-kist om zijn wondje schoon te maken. Hierna gaat Joris eten met de rest van de zijn bemanning. Als hij terug naar zijn kajuit loopt, ziet hij dat de deur naar de kajuit beweegt. Maar dat is niet het enige dat hem opvalt… Tot zijn grote schrik ziet Joris dat ook zijn pistool mist. Wie o wie heeft het pistool gestolen, en waarom?

De vossen

In dit vossenjachtspel heb je verschillende types in het verhaal die een rol hebben. De M staat voor mannelijke vos, de V staat voor vrouwelijke vos. Dit is gedaan omdat de dader een man is/moet zijn. Dit komt in meerdere aanwijzingen voor. De volgende rollen moeten er zijn:

• Joris de Kapitein (M)
• Schieman Michiel (M)
• Kok Anne (V)
• Provoost Piet (M)
• Boekhouder Edward (M)
• Hoogbootsman Harrie (M)
• Krankbezoeker Marian (V)
• Tamar de Schele (V)
• Scheepshulp Sam (M/V)

Zijn er meer acteurs beschikbaar, dan kunnen de volgende rollen ook worden ingevuld. Deze rol kan eventueel ook opgevangen worden door de ondersteunende spelleiding of gewoon worden weggelaten.

• Matroos Marieke (V)
• Kapitein Zwartbaard (M)

Joris (M)

Joris is de kapitein van het schip, door zijn functie neemt hij graag het woord. Hij is zijn pistool kwijt.
Typering: een echte kapitein, leeft voor zijn schip… Zijn pistool is beslagen met zilver en goud, mede hierdoor is zijn pistool hem heilig.
Opdracht: piraten memorie. Leg de kaartje met de plaatjes naar beneden op tafel. Daarna mogen de spelers (de kinderen spelen tegen Joris) om de beurten twee kaartjes omdraaien. Zijn de beiden afbeeldingen gelijk, dan mogen ze de kaartjes in je bezit nemen en nog een keer draaien. Zijn de afbeeldingen ongelijk dan draai je de afbeeldingen weer naar onderen en is iemand anders aan de beurt.

De tips:

• Toen ik, nadat ik mijn pistool in mijn kajuit had gelegd, en de kajuit uit liep was kok Anne de mat voor de deur aan het uitkloppen. Ik vond dat wel vreemd, want dat had ze de dag ervoor ook al gedaan.
• Ik had net het pistool in de kajuit weggelegd en wilde wat gaan eten. Toen in de kajuit verliet zag ik nog net een vrouw de hoek omgaan.
• Ik wilde gaan eten dus legde ik het pistool weg in de kajuit. Ik had dat net gedaan toen ik iemand de hoek om hoorde gaan.

Schieman Michiel (M)

Michiel knaps alle smerige klusjes voor Harrie op. Verder heeft hij een hekel aan pistolen en snapt niet waarom ze zo waardevol moeten zijn.
Typering: een aso figuur.
Opdracht: piratenbloedvlag.
De tips:

• Ik zat op het dek met boekhouder Edward rum te drinken. We hebben onder andere wat zaken besproken en ik heb het pistool van hem gekregen. Hij vroeg me die aan hoogbootsman Harrie te geven.
• Ik zat op het dek met boekhouder Edward. We hebben wat rum gedronken en het over hoogbootsman Harrie gehad.
• Ik zat op het dek met een goede vriend van me. We hebben wat rum gedronken en wat zaken besproken.

Kok Anne (V)

Zij is stuurlied, goed bevriend met kapitein  Joris en heel erg nieuwsgierig. Kapitein  Joris wil niet dat ze aan zijn spullen komt, maar dat doet ze stiekem toch. Ze praat graag over van alles en nog wat.
Typering: roddeltante.
Opdracht: onthoudkim. Op een dienblad liggen 20 voorwerpen. De spelers mogen er een minuut naar kijken, waarna het dienblad wordt afgedekt met een doen. De spelers moeten nu zo veel mogelijk  van de voorwerpen opnoemen.
De tips:

• Ik was de mat bij de deur van de kajuit aan het uitkloppen. De deur stond op een kiertje en ik zag dat kapitein Joris zijn pistool weglegde. Tijdens het eten vertelde kapitein Joris over het nieuwe zilveren en gouden beslag die hij op zijn pistool had laten maken.
• Ik was de mat bij de deur aan het uitkloppen en liep net weg toen ik Joris uit de kajuit hoorde komen. Tijdens het eten vertelde kapitein Joris me over het pistool.
• Ik heb de mat uitgeklopt en daarna heb ik gekookt voor kapitein Joris.

Provoost Piet (M)

Houdt de bemanning in toom. Hij ziet er niet uit en heeft altijd ruzie met iedereen, behalve met piraten uit de buurt waar hij erg goed mee op kan schieten. Iedere avond gat hij eten bij zijn beste vriendin Kok Anne die hem de oren van de kop kletst.
Typering: iemand die met iedereen overweg kan behalve met zijn eigen bemanning.
Opdracht: dronkenrace. Ren naar de pylon. Loop er snel tien keer omheen terwijl je er een vinger op houd. Ren nu ZO SNEL MOGELIJK terug naar de groep terwijl je probeert in een rechte lijn te lopen.
De tips:

• Zoals iedere avond zat ik bij kok Anne aan tafel te eten. Ze vertelde me honderduit over wat ze die dag allemaal meegemaakt had. ze vertelde mee ook over het bijzondere pistool beslagen met zilver en goud.
• Zoals iedere avond zat ik bij kok Anne aan tafel te eten.  Ze vertelde me honderduit over wat ze die dag allemaal meegemaakt had. Ze vertelde me ook iets over een pistool, maar daar begreep ik niet zoveel van.
• Zoals iedere avond zat ik bij kok Anne aan tafel te eten. Ze vertelde met honderduit over wat ze die dag allemaal meegemaakt had.

Boekhouder Edward (M)

Door zijn functie op het schip moet hij het goed kunnen vinden met alles en iedereen. hij verzameld alles wat het piraten te maken heeft.
Typering: gladde jongen maar dan als piraat. Probeert alle bemanning aan de moderne manieren te krijgen en snapt niet dat iemand zich aan de oude manier hecht.
Opdracht: goudstukken gooien. Om de beurt mag elk kind proberen zo veel mogelijk goudstukken in de emmer te gooien (3 per kind), Edward probeert ze natuurlijk te verslaan.
De tips:

• Ik heb 's avonds nog een klusje gedaan voor kapitein Joris. Daar hoorde ik kok Anne met provoost Piet praten. Daarna ben ik naar het dek gegaan en heb daar meteen nog even wat zaakjes geregeld met schieman Michiel.
• Ik heb 's avonds nog een klusje gedaan bij kapitein Joris en ben daarna naar het dek gegaan om een lekker glas rum te pakken. Ik heb daar meteen nog even wat zaakjes geregeld met een goede vriend.
• Ik heb 's avonds nog een klusje gedaan voor kapitein Joris en ben toen naar het dek gegaan.

Hoogbootsman Harrie (M)

Dit is de beheerder van het schip en lost problemen op in en rond het schip. Het enige probleem is dat er bijna geen klusje zijn omdat het schip in goede staat is. Hij zoekt naar mogelijke verbetering.
Typering: naïef. Kan maar niet geloven dat er niks te klussen is op het schip.
Opdracht: piratenwoordzoeker.
De tips:

• Schieman Michiel gaf me die avond een zak die hij van iemand had gekocht. Hij wilde niet zeggen van wie. Ik bekeek de inhoud en die stond me wel aan.
• Ik kreeg van iemand een zak. Ik bekeek de inhoud en zie stond me wel aan.
• Ik kreeg van iemand een zak. Het was zeker geen slecht nieuws.

Krankbezoeker Marian (V)

Marian is de oma van één van de bemanningsleden en surrogaatoma van de rest van de bemanningsleden. Het is een vriendelijk oud vrouwtje waar iedereen zomaar binnen kan wandelen. Maar denk maar niet dat je weer weg komt zonder een hapje en een drankje.
Typering: de stereotype lieve oma zoals we allemaal zouden willen hebben en misschien ook wel hebben.
Opdracht: het ruime sop. De kinderen worden om de beurt geblinddoekt en moeten voelen wat er in het sop zit.
De tips:

• Pistool? Ik weet helemaal niks van een pistool. Maar als je nog een koekje wilt, dan moet je het zeggen.

Tamar de Schele (V)

Een beetje een kribbig vrouwtje. Ze was de vrouw van de vorige kapitein en woont nog steeds in de kajuit tegenover die van kapitein Joris. Vanuit het raampje kan ze zo bij hem naar binnen kijken.
Typering: zo'n gluurbuurvrouw die van achter de gordijntjes alles in de gaten houdt.
Opdracht: ruikkim. Tamar de Schele heeft weer eens pech, ze heeft 5 potjes met een stof erin te lang in het water laten staan weken. Het probleem is dat de labels er af zijn gevallen. De spelers moeten geblinddoekt aan de potjes ruiken en vervolgens vertellen welke stof in welk potje zit.
De tips:

• Ik stond mij aan te kleden. Ik keek toevallig naar buiten en zag een man in de kajuit staan bij een pistool. Maar het was niet kapitein Joris.
• Ik stond mij aan te kleden. Ik keek toevallig naar buiten en zag iemand in de kajuit. Maar het was niet kapitein Joris.
• Ik stond mij aan te kleden. Ik keek toevallig naar buiten en zag iemand lopen.

Scheepshulp Sam (M/V)

Hij/zij is altijd bezig met knopen als hij/zij het dek niet aan het schrobben is. Hij/zij is een genie op het gebied van knopen.
Typering: een spontane man/vrouw.
Opdracht: maak zo veel mogelijk verschillende knopen in het touw.
De tips:

• Er rende een man voorbij die zomaar mijn bos touw in de war schopte.

Extra vossen

Zijn er meer mensen beschikbaar, dan kunnen ze deze rollen ook worden ingevuld. Deze rol kan eventueel opgevangen worden door de tweede en derde spelleiding.

Matroos Marieke (V)

Matroos Marieke hangt een beetje rond op het schip. Als er een groepje bij Marieke komt en haar wat lekkers aanbiedt, dan krijgen ze de volgende tip:

• De dader is een man.

Kapitein Zwartbaard (M)

Kapitein zwartbaard is een gevreesde piraat met maar één oog. Af en toe hangt hij rond het schip. Het vind het verschrikkelijk als mensen naar zijn oog kijken. Als je hem aankijkt begint hij dan ook te liegen. Als een groepje bij kapitein Zwartbaard komt mogen ze hem niet aankijken. Als ze het door hebben krijgen ze de volgende tip:

• Scheepshulp Sam heeft er niets mee te maken.

De ontknoping

Na het spelen van dit actieve deel van het spel, wordt het spel uitgespeeld er mag gerust enkele uren tussen het actieve spel en het uitspelen zitten! De spelers en vossen zitten bij elkaar en de spelleider vertelt eventueel het verhaal opnieuw. Dan worden de spelers gevraagd wie zij denken dat het heeft gedaan. De genoemde vossen worden naar voren gehaald waarbij ze direct in hun rol springen. Drie verdachten naar voren halen is in principe al voldoende. Zodra de vossen naar voren zijn geroepen, mag ieder groepje nog een vraag stellen aan de vos. Alle andere groepjes luisteren. Daarna wordt geïnventariseerd wie de spelers denken dat het heeft gedaan. De vossen spelen wie – van – de – drie en uiteindelijk staat de echte dader op.

De oplossing

Kok Anne heeft in de kajuit gezien dat kapitein Joris zijn pistool aan de kant legde. Toen kapitein Joris opkeek ging kok Anne snel weg. 's Avonds, tijdens het eten, vertelde kapitein Joris aan kok Anne over het bijzondere beslag op zijn pistool. Provoost Piet kwam wat later op de avond eten en kok Anne vertelde hem wat ze had gezien in de kajuit. Boekhouder Edward was op dat moment ook op het schip en vangt  het gesprek tussen kok Anne en provoost Piet op. Hij bedenkt zich geen moment en haalt het pistool uit de kajuit. Het pistool wist hij voor veel geld aan schieman Michiel te verkopen. Schieman  Michiel heeft het pistool op zijn beurt aan hoogbootsman Harrie gegeven want Harrie zag het wel zitten om zo'n pistool te hebben. Iedereen zou dan bij hem dat bijzondere pistool kunnen kopen. Boekhouder Edward is dus de dader maar schieman Michiel en hoogbootsman Harrie gaan ook niet helemaal vrijuit.

Benodigd materiaal

• Piratenmemorie
• Theedoek of piratenvlag
• 20 voorwerpen
• Dienblad
• Theedoek
• Pylonen
• Gouden stenen
• Emmer
• Woordzoekers
• Pennen
• Bak met sop
• 10 voorwerpen
• Handdoek
• Koekjes
• 5 potjes
• Azijn
• Ui
• Knoflook
• Pindakaas
• Douchegel
• Blinddoek
• Touwen
• Lekkers
• Ooglapje
• Kaart van omgeving
• Verkleedkleren
• Paspoorten
• Pionnen
• Drinken
• Tafel
• Enveloppen

Tips

• Het spel moet vlot starten. Geef ieder groepje een willekeurig paspoort om te beginnen. Leg de resterende paspoorten op de goede plek van het speelbord. Pas als groepjes terugkomen kunnen ze kiezen uit een nieuw paspoort.
• De ondersteunende spelleiders delen de groepjes in en lopen rond gedurende het spel om de vossen te helpen waar nodig of om de groepjes aan te wijzen waar ze de vossen kunnen vinden. Eventueel kunnen zij als extra taak de reserve vossen zijn.
• Zorg ervoor dat alle vossen weten wat ze moeten doen en waar ze op het terrein moeten staan, zorg dat bij hen ook hun eigen spel duidelijk is.
• Het is leuk als de vossen proberen zich een beetje uit te dossen in hun rol.
• De vossen moeten goed weten waar hun plaats is op het speelveld om te voorkomen dat groepjes spelers gaan dwalen.
• Bij groepen met grote leeftijdsspreiding (bevers, welpen, scouts en explo's) kies er dan voor om de verschillende speltakken gelijkmatig over de groepjes te verdelen.
• Zorg ervoor dat de spelleiding (mobiel) contact kan hebben met alle vossen.
• Spreek een eindtijd af met de vossen zodat het spel niet eeuwig door kan gaan. Als de vossen weten hoeveel groepjes er zijn weten ze wanneer ze iedereen gehad hebben en wanneer ze hun post weer kunnen afbreken.
• Bron: Levend Scouting Cluedo