Waarom / doel van de activiteit

Hoe maak ik mijn eigen papier?

Beschrijving van de activiteit

Thema verhaal bevers

Stuiter komt aan gerend kijk wat ik heb gevonden allemaal afval en dat slingert zo in onze mooie jungle. Afval? Vraagt Keet Kleur. Oud papier is helemaal geen afval. Zij verteld Stuiter een verhaal.

Thema verhaal welpen

Mowgli komt aan gerend kijk wat ik heb gevonden allemaal afval en dat slingert zo in onze mooie jungle. Afval? Vraagt Hathi. Oud papier is helemaal geen afval. Hij verteld Mowgli een verhaal.  

De activiteit

Per jaar gebruiken we per persoon gemiddeld 130.000 kilo papier per jaar. Denk hierbij aan wc-papier, tekenpapier, schrijfpapier. Veel van dit papier kan nog voor een tweede keer gebruikt worden door het te recyclen en in de oud papier bak te gooien in plaats van in de prullenbak. Kom zullen we het papier een tweede leven geven?!  

Om zelf papier te kunnen maken heb je een frame/ zeefraam nodig. Dit is een lijst met daarin een dunne stof met kleine gaatjes gespannen. Je hebt ze in verschillende maten, afhankelijk van het formaat papier dat je wilt maken kun je een maat kiezen! Let wel op, kies je voor bijvoorbeeld een groter a4 frame dan is het lastig om kleine kaartjes van a5 formaat te maken omdat het papier pulp zich automatisch over heel de mal verspreid. Je zou het afgemaakte papier uiteraard achteraf in het gewenste formaat kunnen knippen maar dan heb je die leuke rustieke rafel randjes niet op je papier zitten! Ik werk daarom met een zeefraam in a5 formaat, dat is qua maat precies mooi voor kleine tekeningetjes en wenskaarten.

Je hebt zeef ramen met zowel een enkel frame als dubbel frame, met een dubbel frame kun je het papier extra aandrukken en goed over heel de mal verspreiden zodat het papierpulp precies gelijk over heel de mal verspreid is. Dit zorgt ervoor dat de randen van het zelfgemaakte papier super recht zijn wanneer je een dubbel frame gebruikt. Ik werk zelf met een enkel frame omdat ik persoonlijk rustieke rafelige randen juist heel mooi vind bij het zelfgemaakte papier, het geeft het net wat meer karakter! Bij een enkel frame krijg je die rafelige randen automatisch omdat hierbij het papierpulp niet naar de randen gedrukt wordt door een tweede frame.

Papier pulp 100% cellulose

Een frame is essentieel, papier pulp van 100% cellulose toevoegen aan je mix met oud papier is optioneel maar ik vind het persoonlijk erg handig! Je kunt papier maken met alleen maar restjes oud papier, deze doe je in een blender tot het een pulp is en dit gebruik je vervolgens als basis voor je nieuwe handgemaakte papier. Wat ik echter aanraad is om aan die mix ook wat papierpulp van cellulose vezels toe te voegen. Natuurlijke cellulose vezels zijn wat papier zo sterk maakt, zelfs wanneer het nat is verliezen de vezels hun kracht niet. Vaak bestaat normaal papier voor maar een klein deel uit cellulose, wanneer je dit dus tot pulp maakt en gebruikt voor je eigen handgemaakte papier kan het nog wel eens een stuk brozer voelen dan je zou willen. Door een klein beetje van de pulp met 100% cellulose toe te voegen zal je zelfgemaakte papier meteen een stuk steviger aanvoelen! In mijn ervaring komen de stukjes papier die gemaakt zijn met de extra cellulose toevoeging er een stuk mooier uit te zien.

Zo maak je zelf papier

Je begint met het klaarmaken van je papierpulp. Hierboven kwam het verschil tussen oude papier resten en papier van 100% cellulose al aan bod. Een vel van 100% cellulose kun je met de hand fijn knijpen in een bak met water tot een pulp, je kunt dezelfde bak gebruiken als waarin je het papier gaat scheppen straks. Zolang het zeefraam erin past gaat het goed! Vul de bak met een laag water en kneed de vellen cellulose goed fijn. Gebruik eventueel een mixer/ blender om de pulp zo fijn mogelijk te krijgen. Er mogen geen grote brokjes in het water drijven, deze zul je terug zien op je papier. De regel is, des te fijner je de pulp maakt des te minder reliëf er in je papier zal zitten. In de video hieronder zie je dat ik het papier schepte met nog vrij grove brokjes papier in het water, het is net wat je voorkeur heeft! Gebruik je restjes oud papier? Deze kun je niet met de hand tot pulp kneden, je moet hiervoor echt een blender of staafmixer gebruiken. Scheur het papier in zo klein mogelijke snipper en stop deze in een bak met water. Laat het even weken en stop de mix vervolgens in de blender of ga met een staafmixer door het papier soepje heen. Ga net zo lang door tot er geen enkele grove stukjes papier meer te zien zijn! Voeg de pulp vervolgens toe aan de bak met water waarin je het papier gaat scheppen.

Kleur toevoegen

In de video voeg ik zelfgemaakte natuurlijke verf van avocado schillen en pitten toe aan het papier pulp soepje. Ik heb een blog geschreven over hoe je die natuurlijke verf van avocado zelf maakt! Door die verf toe te voegen krijgt het uiteindelijke papier een licht rozige tint, dit hoeft uiteraard niet per sé je kunt ook gewoon wit papier maken. Aan het papier soepje kun je ook gedroogde lavendel, calendula blad, glitters etc. toevoegen. Eigenlijk alles wat je leuk lijkt om terug te zien in je papier! Ik ben zelf vooral fan van lavendelbloem, dit geeft het papier een mooie korrelige natuurlijke uitstraling.

Shimmy shimmy

Is je soepje in de gewenste kleur en drijven er geen grote stukken papier meer in? Dan kun je gaan scheppen! Voordat ik met het schepraam de bak in ga roer ik de pulp nog even goed door heel de bak met water heen met mijn handen. Vervolgens duw ik het schepraam met een hoek de bak in en door hem te 'shimmy shimmy'en' ofwel heen en weer te gaan met mijn handen terwijl het schepraam onderwater is komt de pulp naar boven. Ik ga net zo lang door met de shimmy shimmy beweging totdat ik het idee heb dat er genoeg pulp gelijk verspreid boven het raam drijft. Ik haal het schepraam in een vloeiende beweging rechtop uit het water en laat hem op de hoek van de bak met water nog even uitlekken. Vooral in het begin zullen er vast nog wel eens schepramen uit komen waar je het gaas nog goed kan zien, daar zit dan niet voldoende pulp. Je kunt het schepraam gewoon weer terug in de bak plaatsen en opnieuw gaan shimmy'en totdat je schepraam wel overal goed gevuld is met pulp! Blijven er maar gaten in vallen? Dan kan het dat er tekort pulp over is in het water om nog een vel papier van te maken. Je kunt altijd achteraf extra pulp toevoegen als dit het geval is.

Flippen van het schepraam

Is je schepraam grotendeels uitgelekt dan kun je het papier op een lap stof gaan flippen. Ik gebruik stofresten uit het starters borduurpakket van katoen maar je kunt ook bijvoorbeeld een oud laken gebruiken. Zolang de stof mooi dun is en een niet al te grof reliëf heeft kun je het papier er goed op drogen. Het reliëf van de stof zul je licht terug zien in het uiteindelijke gedroogde papier. Je legt de lap stof klaar op de grond en draait je schepraam met de kant waar de pulp op zit op de stof. Wees niet bang tijdens het flippen van het schepraam, het lijkt misschien eng maar de pulp zal er niet snel afvallen je kunt het heel rustig aan doen! Vervolgens kun je met een theedoek op de achterkant van het schepraam gaan deppen om het water er zoveel mogelijk uit te halen en de pulp goed in de lap stof te drukken. Wanneer het meeste water eruit gedept is kun je het schepraam voorzicht weghalen, de pulp heeft zich aan de stof gehecht en zal daar nu op blijven zitten.

Het papier drogen

Zowel de stof als de papierpulp zal nog erg nat zijn, je kunt het op de grond laten liggen om te drogen, let wel op huisdieren die een spontane wandeling over je zelfgemaakte papier gaan maken, ik spreek uit ervaring ?. Je kunt de lapstof met het natte papier ook gewoon oppakken en verticaal te drogen hangen. De hechting aan de stof is heel sterk, pas als het volledig droog is kun je het papier lostrekken en zelfs dan zal er wat weerstand zijn. Ik laat het papier vaak een nacht hangen en voel even of alles echt goed droog is voordat ik het van de stof af haal.

Leuk dat zelfgemaakte papier maar wat kun je ermee!

Op het papier heb ik onder andere een klein tekstje met calligrapy letters gemaakt, een stempel met stempelinkt gedrukt, een mini waterverf schilderijtje gemaakt en ik heb er droogbloemen opgeplakt en deze ingelijst en opgehangen. Eigenlijk alles wat je met normaal papier doet kan ook met handgemaakt papier alleen dan heb je een veel uniekere ondergrond met karakter!

Benodigd materiaal

• Oude kranten 
• Oude tijdschriften  
• Grote emmer/bak water  
• Kannen water  
• Behanglijm  
• 5 Kleine bekertjes
• Kniptang  
• Kippengaas  

Veiligheid

• Zorg dat je de welpen na afloop van dit spel hun handen goed laten wassen.  
• Let op de scherpe punten van het kippengaas.  

Tips

• Test dit als leiding uit voordat je het gaat maken met de welpen 
• Het is makkelijk als je vlakbij een plek zit waar je makkelijk aan water kan komen  
• Hoe droger je de pulp op het kippengaas smeert hoe sneller dat het droger wordt.  
• Behanglijm kan je zelf maken doormiddel van aardappelzetmeel met water. 
• Wil je het papier gladder maken, mix dan het pulp goedje door de mixer zodat het fijner wordt. 
• Gebruik fijn kippengaas zodat het pulp er niet door heen zakt.  
• Door meerdere stukken te knippen van het gaas zorg je ervoor dat iedereen bezig is.