Waarom / doel van de activiteit
Deze activiteit maakt gebruik van zoemsessies, brainstormen, tekenen en groepsdiscussie om het thema ‘identiteit’ uit te werken.
Welke rechten?
- Gelijkheid in waardigheid en respect
- Het recht niet gediscrimineerd te worden
- Het recht op leven, vrijheid en veiligheid van de persoon
Doelstellingen
- Je bewust worden van je eigen identiteit en van die van anderen.
- Identificeren wat we gemeen hebben met anderen.
- Solidariteit en respect bevorderen.
Beschrijving van de activiteit
Vraag de deelnemers als opwarming om paren voor een zoemsessie te vormen. Vraag hen te doen alsof ze vreemden zijn voor elkaar en zich aan elkaar voor te stellen. Vraag de deelnemers nu wat ze interessant of belangrijk vinden om te vernemen over iemand die ze voor het eerst ontmoeten. Laat ze brainstormen over verschillende categorieën van relevante informatie. Bijvoorbeeld: naam, leeftijd, geslacht, nationaliteit, familiale positie, godsdienst, gender, etniciteit, beroep/studie, muzieksmaak, hobby’s, beoefende sporten, algemene voorkeuren en afkeuren, enz.
Leg nu uit dat ze moeten ontdekken hoeveel ze met elkaar gemeen hebben. Deel de bladen papier uit en leg uit dat de eerste stap erin bestaat dat ieder voor zich een voorstelling tekent van zijn/haar eigen identiteit. Ze moeten zichzelf zien als een ster: de verschillende aspecten van hun identiteit stralen uit in de samenleving. Vraag hen om een tiental frappante eigenschappen van hun identiteit op te nemen in deze tekening van hun persoonlijke ster.
Vraag hen dan om de andere sterren te gaan bekijken. Wanneer ze iemand vinden die eenzelfde straal heeft, dan moeten ze de naam van die persoon bij de straal op hun eigen tekening schrijven. (Bijvoorbeeld, als Jan en Parvez allebei een ‘hiphopper’ straal hebben, dan moeten ze elk de naam van de andere naast hun straal schrijven.) Geef de groep hiervoor 15 minuten.
Breng de groep terug samen en vraag de deelnemers om te vertellen hoe uniek elk van hen was. Vraag bijvoorbeeld:
- Welke eigenschappen waren gemeenschappelijk voor verschillende mensen, welke waren uniek?
- Hoe gelijkend of hoe verschillend zijn de leden van deze groep? Hebben ze meer gemeenschappelijk dan verschillend?
Eindig met een brainstorm voor de hele groep over de aspecten van hun identiteit waarvoor ze zelf hebben gekozen en die waarmee ze geboren zijn. Schrijf ze op in twee kolommen op een groot blad papier.
Nabespreking en evaluatie
Begin nu te bespreken wat de deelnemers hebben ontdekt over zichzelf en over elkaar. Bespreek de gevolgen die dit heeft voor mensenrechten.
- Wat hebben de deelnemers over zichzelf geleerd? Was het moeilijk te kiezen welke hun meest belangrijke karakteristieken waren?
- Waren de deelnemers verrast toen ze elkaars tekeningen vergeleken? Hadden ze meer of minder gemeen dan verwacht?
- Wat vonden de deelnemers van de verscheidenheid in de groep? Vonden ze dat dit de groep juist interessanter maakte, of maakt dit het juist moeilijker om samen te werken?
- Waren er sommige aspecten van de identiteit van anderen waarvan de deelnemers de neiging hadden te zeggen ‘ik ben geen…’? Bijvoorbeeld: Ik ben geen voetbalfan, geen fan van techno, geen hondenliefhebber, geen homoseksueel of geen christen?
- Hoe ontwikkelt zich een identiteit? Welke aspecten zijn sociale constructies? Welke zijn inherent en onveranderbaar?
- Vooral in verband met gender en sekseverschillen: welke aspecten zijn sociale constructies en welke inherent en onveranderbaar? Schreven de deelnemers ‘jongen en ‘meisje’? Wat associeert men met die woorden? Zijn die associaties hetzelfde voor de twee seksen? Voor alle jongens en meisjes?
- In welke mate worden mensen op hun individuele identiteiten beoordeeld, en in welke mate op hun lidmaatschap van een bepaalde groep?
- Wat vinden de deelnemers van de vrijheid om hun eigen identiteit te kunnen kiezen? Wat zijn de gevolgen hiervan voor henzelf, hun samenleving, en vooral voor de mensenrechten in verband met gelijkheid en respect?
Tips
- De naam van deze activiteit is niet fout! Ze is bedoeld om de deelnemers in verwarring te brengen.
- Tijdens de opwarming kan je sommige deelnemers misschien een tip geven om hen op het juiste pad te brengen. Je kan jezelf als voorbeeld geven, of een denkbeeldige persoon gebruiken. Bijvoorbeeld, Olena, vrouw, Oekraïense, moeder, echtgenote, vormingswerker, reiziger, muziekliefhebber.
- Het doel van het geven van 1 kleur per deelnemer is te benadrukken dat iedereen uniek is en dat de groep bestaat uit een regenboog van identiteiten (naar analogie met Zuid-Afrika, dat zichzelf een ‘regenboogstaat’ noemt, d.w.z. een staat die bestaat uit mensen van alle kleuren). Als je een grote groep hebt en twee of meer mensen gebruiken dezelfde kleur, vraag hen dan om elk een eigen schrijfstijl te gebruiken.
- Als je wil, kan je de activiteit iets complexer maken door mensen in hun stertekening langere of kortere stralen te laten tekenen al naargelang ze het betreffende aspect van hun identiteit aanvoelen als iets publiek of eerder privé. Langere stralen dringen dieper door in de samenleving en zijn daardoor meer publiek.
- Sommige van de volgende punten zouden ter sprake kunnen komen tijdens de brainstorm (stap 6):
- Aspecten van je identiteit die je kan kiezen: naam, vrienden, werk, lidmaatschap in een politieke partij, favoriete muziek, kledingstijl, het voetbalteam waarvoor je supportert, waar je woont
- Aspecten van je identiteit waarmee je geboren wordt: geslacht, leeftijd, grootte, kleur van je ogen
- Sommige aspecten zullen aanleiding geven tot discussie, bv.: nationaliteit, gender en seksualiteit, religie, lidmaatschap van een minderheid.
- De discussie over welke eigenschappen sociale constructen en welke inherent en vaststaand zijn, zal controversieel zijn, vooral daar waar het aankomt op religie en gender. Het loont de moeite om de deelnemers te vragen na te denken over de manier waarop ze opgroeiden en over hoe sommige aspecten van hun identiteit veranderden met de jaren, misschien zelfs die aspecten die ze als vaststaand beschouwden.
- Je kan hieruit misschien enkele conclusies trekken, bijvoorbeeld, dat we allemaal mensen zijn en rechten hebben die we niet kunnen weggeven of die ons niet kunnen ontnomen worden, wat ook ons ras, bezit, huidskleur, status of afkomst is.