Waarom / doel van de activiteit

Laat je uitdagen met de mogelijkheden die een GPS-ontvanger biedt om een route uit te zetten of te lopen.

Beschrijving van de activiteit

Vandaag gaan we een mooi stukje lopen met een GPS-ontvanger in de hand. Voor even weg met die veel te grote en onhandige kaarten, maar een mooi klein kastje in de plaats.

Welpen

En dat kunnen we al goed doen vanaf de welpen, waar Baloe uitleg geeft hoe het werkt en waar al die termen voor staan die je tegen kunt komen. Hij begint met de term waypoint: dat is een punt op de (digitale) kaart, ook bekend als coördinaat. Zal ik beginnen met uitleggen hoe welpen een tocht kunnen lopen met een GPS? Nog voordat er antwoord is begint Baloe: welpen kunnen heel goed een tocht lopen wanneer de leiding van te voren de waypoints in de GPS hebben gezet. Het is voor de welpen natuurlijk heel makkelijk wanneer de leiding de waypoints gewoon nummert en ze van 1 tot 10 afgelopen moeten worden. De welpenleiding kan het ook iets moeilijker maken. Zet bij elk waypoint een meerkeuzevraag, waarvan elk antwoord overheen komt met een optie in de GPS.

Scouts

Scouts zijn al veel zelfstandiger, en kunnen zelf de waypoints in de GPS zetten. Hoe je dat moet doen verschilt per merk en type, dus dat is even in de handleiding kijken. Door een onvolledig coördinaat te geven, en ter plaatse met aanwijzingen en/of een puzzel het compleet te laten maken, weten ze wat hun volgende waypoint is waar ze naartoe moeten.

Voorbeeld

Je staat op WP1 (N 51 47.619, E 4 50.563). Hier zie je een wit bordje met groene cijfers. Het eerste cijfer is A, het tweede is B, het derde is C en het vierde is D. Ga naar WP2: N 51 47.C(D:2)(B+4), E 4 50.(A+D)CA . Wanneer je de berekening goed hebt gemaakt kom je op N 51 47.039, E 4 50.701 uit. Je kunt de coördinaten van WP1 in Google Maps invullen, dan kun je met streetview het bordje zien. 

Scouts kunnen ook al een waypoint projecteren. Ze zoeken dan een bestaand waypoint op in hun GPS (of maken een nieuwe), en vanaf daar gaan ze een X aantal graden en een Y aantal meters een richting in. Wanneer ze dat ingeven in de GPS komt daar een nieuw waypoint uit waar ze naartoe kunnen lopen.

Voorbeeld

Je staat op WP1 (N 51 47.619, E 4 50.563). Hier zie je een wit bordje met groene cijfers. Het eerste cijfer is A, het tweede is B, het derde is C en het vierde is D. Ga nu AACC meters en A(D+A)(A+A) graden naar het volgende waypoint. Dat komt uit op 1100m en 172 graden, wanneer ze dat projecteren komen ze op N 51 47.039, E 4 50.701 uit. Je kunt de coördinaten van WP1 in Google Maps invullen, dan kun je met streetview het bordje zien.

Explorers

Explorers gaan een stap verder en maken een kruispeiling. Vaak is dat puzzelen hoe dat moet met een GPS en het kan niet altijd heel nauwkeurig. Het principe is niet heel moeilijk, het goed uitwerken wel: wanneer je vier WP's (waypoints) hebt in een vierkant, ligt de nieuwe WP in het midden. Wanneer je WP A rechts hebt, WP B onder, WP C links en WP D boven, trek je op het scherm van je GPS een lijn vanaf WP A naar WP C en vanaf WP B naar WP D. Op het kruispunt heb je dan je nieuwe waypoint. Vaak kun je echter geen twee lossen lijnen tekenen, of geeft de GPS helemaal geen mogelijkheid tot losse lijnen. In dat geval kun je een route aanmaken van WP A naar WP C naar WP B naar WP D. Zorg hierbij dat je route geen wegen volgt mocht je die optie hebben, want dan ga je verkeerd uitkomen.

Voorbeeld

Je hebt de volgende waypoints:

• WP A: N52 04.324 E5 42.406
• WP B: N52 04.465 E5 42.683
• WP C: N52 04.294 E5 43.326
• WP D: N52 04.144 E5 43.019

Nu maak je op je GPS een route aan van WP A naar WP C naar WP B naar WP D. Je ziet dat in het midden de route zichzelf kruist. Hier moet je een nieuw waypoint aanmaken, WP X. Het coördinaat dat erbij hoort in dit voorbeeld is N52 04.311 E5 42.847 .

Roverscouts

Roverscouts maken de laatste stap ook nog, en gaan voor iets wat meer risico met zich meebrengt wanneer het niet goed word uitgevoerd: een kruispeiling met convergerende lijnen. Hierbij ligt het WP waar je heen moet niet tussen de vier gegeven WP's, maar erbuiten. De WP's waar de lijnen over moeten lopen zijn gegeven, aangezien het een groot verschil uitmaakt of je de lijnen over A en B en over C en D moet leggen, of over B en C en over A en D. Maak hiervoor eerst een inschatting hoe ver buiten je vier punten de lijnen samen zullen komen. Wanneer de lijn over A en B moet komen te liggen, bepaal je eerst het aantal graden dat B ten opzichte van A ligt. Projecteer daarna WP X vanuit A, in de net bepaalde aantal graden. Aantal meters afhankelijk van wat je verwacht dat nodig is. Bepaal nu ook het aantal graden dat C ten opzichte van D ligt, en gebruik dat om vanuit C WP Y te projecteren. Je kunt nu een gewone kruispeiling maken met de punten A, X, Y en D. Als het goed is, ligt B op de lijn van A – X en C op de lijn Y – D. Indien dat niet het geval is, is er ergens iets mis gegaan. Dan zit er niets anders op dan te kijken waar dat het mis is gegaan en opnieuw beginnen.

Voorbeeld

Je hebt de volgende waypoints:

• WP A: N53 08.055 E5 55.955
• WP B: N53 08.210 E5 55.502
• WP C: N53 08.351 E5 56.136
• WP D: N53 08.183 E5 56.243

De opdracht is naar het punt toe te gaan waar de lijn die door WP A en WP B loopt kruist met de lijn die door WP C en WP D loopt.

We moeten beginnen met deze waypoints in de GPS te zetten en te kijken aan welke kant ze elkaar zullen kruisen. Wanneer we op de kaart kijken zien we dat dat is aan de zijde van WP B en WP D. Daarna gaan we bepalen op hoeveel graden WP A ten opzichte van WP B ligt, dat is 120 graden. We projecteren nu een waypoint ruim voorbij waar we verwachten dat ze elkaar kunnen kruisen vanuit WP A op 120 graden. Dit noemen we WP X. Daarna bepalen we het aantal graden van WP D ten opzichte van WP C, dat is 159 graden. We projecteren nu ook een waypoint ruim voorbij waar we verwachten dat ze elkaar kunnen kruisen vanuit WP C op 159 graden. Dit noemen we WP Y. Nu kunnen we een gewone kruispeiling maken met de GPS met de waypoints B, C, X en Y. Waar de lijnen elkaar snijden noemen we WP Z, in dit geval ligt dat op N53 07.887 E5 56.433 .

Begrippenlijst

Je kunt in een GPS diverse begrippen tegen komen, of wanneer je op internet meer informatie zoekt:

• POI: Point of Interest, een punt dat interessant of nuttig kan zijn om te bezoeken.
• Kaartdatum: wiskundig model dat specifiek is voor een bepaalde manier van opschrijven van lengte- en breedtegraden. Stafkaarten maken standaard gebruik van rijksdriehoekcoördinaten, een GPS standaard WGS 84.
• Tracklog: mogelijkheid om in je GPS bij te houden hoe je hebt gelopen. Kan handig zijn om achteraf de precieze afstand die gelopen is te achterhalen, of om te kijken hoe je jeugdleden zijn gelopen.

Benodigd materiaal

• GPS-ontvanger(s).
• Handleiding GPS-ontvanger.
• Opgeladen batterijen.
• Lijst met waypoints.
• Computer met internet of programma dat bij GPS-ontvanger hoort.
• Reflectiehesjes (om ervoor te zorgen dat de scouts zichtbaar zijn voor al het andere verkeer).

Tips

• Zorg dat je navigeren over wegen uit hebt staan, aangezien veel wandelpaden en bospaden niet herkent worden om te navigeren.
• Ben je ervan bewust dat een GPS af kan wijken. Het raster is 3m x 3m, dus nauwkeuriger kan het niet worden. Ook kunnen gebouwen, voertuigen en bomen de nauwkeurigheid beïnvloeden.
• Als je POI's bij mensen thuis hebt, dan eerst toestemming vragen en melden wanneer de kinderen langskomen.
• Speel dit spel bijvoorbeeld als Egg Hunt (eieren zoeken) met pasen, of giet het bijvoorbeeld in een kerstballen hunt met de kerst.
• Loop de route eerst zelf een keer voordat je hem gebruikt om hem te controleren.
• Je kunt gebruik maken van: GPS-spelen, geocaching.nl of geocaching.com.
• Gebruik de GPS-tocht bij bijvoorbeeld als een vossenjacht.

Veiligheid

• Controleer goed op het dragen van reflectiehesjes (op kamp 2 reflectiehesjes p.p. namelijk 1 dragen en 1 voor om de rugzak).
• Probeer aanwijzingen bij drukke straten te beperken, jeugd kan snel afgeleid zijn door de opdracht waardoor ze het verkeer vergeten. Geef anders extra hints en/of waarschuwingen in de begeleidende tekst.
• Bij het lopen door groene gebieden naderhand op teken (laten) controleren.