Waarom / doel van de activiteit

Op een leuke manier kennis vergaren over roken, drugs en alcohol.

Beschrijving van de activiteit

Het middelengebruik van jongeren in Nederland, vooral het alcoholgebruik, is hoog en gaat gepaard met schadelijke gevolgen. Jongeren met een lager IQ vormen daarin een speciale groep. Niet alleen omdat deze jongeren op jongere leeftijd beginnen en meer middelen gebruiken dan hun leeftijdsgenoten, maar ook omdat ze de consequenties van middelengebruik minder goed overzien, extra kwetsbaar zijn voor het ontwikkelen van problematisch gebruik, verminderd weerbaar en gevoeliger voor groepsdruk zijn. Het is dus belangrijk deze jongeren te informeren over de effecten en risico's van roken, alcohol en drugs. Daarbij is het belangrijk te kiezen voor een praktische, interactieve en laagdrempelige aanpak die aansluit bij hun niveau en belevingswereld. Een spel is daarom een ideale werkvorm!

Waarom dit spel?

Dit spel is een methode om spelenderwijs, op een laagdrempelige manier een gesprek te voeren over alcohol en drugs. Het kan lastig zijn om de onderwerpen alcohol en drugs te bespreken. Aan de hand van dit spel is het mogelijk deze onderwerpen op een speelse manier onder de aandacht te brengen. Daarnaast kan het spel ingezet worden om te achterhalen hoe er door de jongeren wordt gedacht over alcohol en drugs en om zicht te krijgen op hun middelengebruik.

Om het spel te kunnen spelen, is een goede spelleider onmisbaar. De spelleider is een centrale figuur: hij/ zij bepaalt het tempo, geeft extra achtergrondinformatie en begeleidt de discussies. Je kunt als begeleiding deze taak op je nemen, maar u kunt bijvoorbeeld ook een preventiewerker van de instelling voor verslavingszorg als de GGD of het Trimbos Insitituut in de regio uitnodigen om deze rol te vervullen.

Voorbereiding en tips voor de spelleider

Om middelengebruik bespreekbaar te maken, is het belangrijk dat je als spelleider een open houding hebt en acceptatie en begrip toont voor wat er bij de jongeren leeft. Daarnaast zullen jongeren pas open over alcohol en drugs praten als ze het gevoel hebben in een veilige omgeving te zijn. Enkele tips om dit te realiseren:

• Benadruk dat iedereen mee kan doen en kan zeggen wat hij of zij wil. Ook als hij of zij weinig van alcohol en/of drugs weet.
• Treed de jongeren zo onbevooroordeeld en zo open mogelijk tegemoet. Je hebt ongetwijfeld een eigen mening over het onderwerp middelengebruik, maar als jij je mening teveel op de voorgrond plaatst, kan dit de jongeren remmen in het uiten van hun eigen standpunten.
• Spreek af dat wat er in de groep besproken wordt niet verder verteld wordt. Maak ook duidelijk dat je, wat je te horen krijgt niet verder vertelt.
• Accepteer de mening van jongeren en laat hen zelf meningen geven en oplossingen bedenken.
• Spreek voor het spelen van het spel een paar groepsregels af, bijvoorbeeld: 'Wat een ander zegt wordt gerespecteerd zonder die persoon uit te lachen' of 'Wat we tijdens het spel bespreken, wordt niet naar buiten gebracht', 'Laat de ander uitspreken' en 'Als je iets niet wilt vertellen, dan moet je dat ook niet doen'.
• Waardeer de inzet, antwoorden en vaardigheden van de jongeren zo positief mogelijk.
• Vertel de jongeren dat ze vragen die ze liever niet stellen in de groep, ook na het spelen van het spel of op een ander tijdstip kunnen stellen.
• Daarnaast is het de taak van de spelleider om goed naar de jongeren te luisteren, ze te stimuleren om door te praten en door te vragen. Het is niet erg als het spel daardoor even stilligt. Het doel van het spel is immers het in gesprek gaan met elkaar.

De jongeren krijgen zo voldoende ruimte om hun eigen standpunt te bepalen over middelengebruik. Wel is het van belang stellig te zijn in de boodschap die met het spel wordt uitgedragen: stel het gebruik van drank en drugs zo lang mogelijk uit!

Voordat het spel begint legt de spelleider uit wat de verschillende vakken op het speelbord betekenen: wat betekent welke kleur, wat betekent een meer kleuren vak en wat betekenen de vakken met de afbeeldingen? Alle spelers kiezen een pion. De speler die het hoogste aantal ogen gooit mag beginnen. Begin bij start. De speler die mag beginnen gooit met de dobbelsteen en verzet zijn of haar pion. De speler pakt een kaart met dezelfde kleur als het vak waar hij of zij op komt. De speler (of de spelleider) leest de kaart hardop voor. Als de speler een Wat weet jij?-kaart pakt beantwoordt hij of zij de vraag. Bij een Wat doe jij?-kaart vertelt de speler wat hij of zij in de betreffende situatie zou doen. Als de speler een Wat vind jij?-of een Waar of niet waar?-kaart pakt geeft de speler zijn of haar mening. Daarna wordt aan de andere spelers gevraagd wat zij zouden doen of wat hun mening is. Als de speler op een meer kleuren vak komt mag de speler zelf kiezen wat voor soort kaart hij of zij wil. Er zijn 3 bijzondere vakken in het spel: de coffeeshop, de kater en het alcoholvrije feest. Als de speler op één van deze vakken komt leest de spelleider voor wat de speler moet doen.

• 'Coffeeshop': Je staat voor een coffeeshop. Ga je naar binnen of niet? Sla een beurt over om daar over na te denken.
• 'Kater': Je hebt gisteren te veel alcohol gedronken, dus nu heb je een kater. Sla een beurt over om even bij te komen.
• 'Alcoholvrij feest': Je geeft een alcoholvrij feestje. Wat goed! Als beloning mag je nog een keer gooien!'

Als jullie uitgepraat zijn of als de opdracht is uitgevoerd, wordt de kaart weer onderop de stapel gelegd en gooit de volgende speler met de dobbelsteen. Wie als eerste over de finish komt heeft gewonnen!

De speelkaarten

Wat verkopen ze bij een coffeeshop? In een coffeeshop worden hasj en wiet verkocht aan mensen van 18 jaar en ouder.

Wat is verslaving? Verslaving betekent dat je niet zonder het middel kan. Je hebt dan steeds zin in het middel en als je het niet gebruikt voel je je ziek. De werking van een drug is iedere keer anders. Hoe komt dat? Drugs zoals hasj en wiet versterken je gevoelens. Als je je niet zo gelukkig voelt, kan je je na het gebruik van hasj en wiet nog rottiger gaan voelen. Als je je goed voelt, kan je je nog beter gaan voelen. Bij paddo's is dat ook zo. Als je je niet prettig voelt, kan je door het gebruik van paddo's in een 'bad trip' belanden. De werking van drugs wordt ook beïnvloed door andere factoren, zoals of je goed gegeten hebt, of je goed geslapen hebt en of je met vrienden bent die je vertrouwt.

Wat zijn stimulerende (energie gevende) drugs? Kun je voorbeelden geven? Stimulerende drugs zijn drugs waarvan je het gevoel krijgt dat je meer energie hebt. Voorbeelden van stimulerende drugs zijn: cocaïne, XTC, speed, cafeïne (koffie en energydrink) en tabak.

Wat zijn verdovende drugs? Kun je voorbeelden geven? Verdovende drugs zijn drugs waarvan je slaperig wordt: ze hebben een verdovend effect. Voorbeelden van verdovende drugs zijn: alcohol, GHB, hasj en wiet en heroïne.

Wat zijn hallucinerende drugs? Kun je voorbeelden geven? Hallucinerende drugs zijn drugs waarvan je anders gaat horen, zien, ruiken en voelen. Voorbeelden van hallucinerende drugs zijn: paddo's, LSD, XTC, hasj en wiet.

Wanneer zie of merk je dat iemand verslaafd raakt? De volgende signalen kunnen betekenen dat iemand verslaafd zou kunnen raken:

• Iemand heeft niet genoeg aan 1 of 2 drankjes.
• Iemand belooft steeds om te stoppen, maar het lukt steeds niet.
• Lichamelijke problemen.
• Afspraken niet nakomen.
• Ruzie met familie over drank of drugs.
• Onthoudingsverschijnselen.

Mag je alcohol drinken als je medicijnen gebruikt? Het is gevaarlijk om alcohol te drinken als je medicijnen gebruikt. Als je alcohol drinkt worden sommige medicijnen in de lever snel afgebroken waardoor ze niet meer goed werken. Andere medicijnen blijven juist langer in het lichaam omdat de lever eerst alcohol afbreekt. Dit kan een overdosis medicijnen tot gevolg hebben. Als je medicijnen gebruikt en je wilt alcohol drinken, dan is het belangrijk om daar overeerst met je ouders, begeleiders of huisarts te praten.

Wat zorgt ervoor dat alcohol sneller uit je lichaam gaat? A Koffie drinken B Frisse lucht C Niks helpt. Antwoord C is goed: niks helpt. De lever doet 1 à 1,5 uur over het afbreken van een standaardglas alcohol. Dat proces kun je niet versnellen.

Waarom drinken mensen alcohol? Verschillende redenen, bijvoorbeeld: het is lekker, het is leuk, het is ontspannend, het is gezellig.

Wat zijn de risico's van te veel alcohol drinken? Je loopt verschillende risico's als je teveel drinkt.

• Als je veel alcohol drinkt kun je dingen gaan doen die je anders niet doet, zoals onveilige seks.
• Als je veel alcohol drinkt bestaat de kans dat je je nergens meer druk om maakt. Je interesseert je niet meer voor andere mensen, je school of werk.
• Als je vaak te veel drinkt kun je gezondheidsproblemen krijgen, zoals een leveraandoening of een hersenbeschadiging.
• Als je heel veel alcohol drinkt op één avond kunnen je ademhaling en polsslag zo erg vertragen dat je in coma raakt. Je hebt dan een alcoholvergiftiging. Daaraan kun je zelfs doodgaan als je ademhaling stopt of als je een hartaanval krijgt.

Waar in je lichaam komt alcohol allemaal? Via je mond komt alcohol in je slokdarm. Na je slokdarm komt het in je maag en in je darmen. Daar wordt een deel van de alcohol in je bloed opgenomen. Het bloed zorgt ervoor dat de alcohol in de hersenen, de lever en in de rest van het lichaam komt.

Hoe lang blijft de alcohol uit 1 standaardglas bier in je lichaam? A) 1,5 uur B) 3 uur C) 4 uur Antwoord A is goed: 1,5 uur.

Het is verboden om met alcohol op te rijden op een auto, fiets en scooter. Waarom denk jij dat dat is? Je reageert trager, je ziet minder, je kan je minder goed concentreren, je schat situaties verkeerd in.

Bij een groep vrienden drink je soms meer dan de bedoeling was. Herken je dat? Hoe komt dat? Groepsdruk; moeilijk nee kunnen zeggen.

Is meeroken net zo slecht voor je gezondheid als wanneer je zelf rookt? Ja, meeroken is net zo schadelijk voor je gezondheid als zelf roken, omdat 85% van de sigarettenrook in de lucht terecht komt.

Wat zijn de effecten van blowen? Rode ogen, versnelde hartslag, warme of koude handen en voeten, droge mond, verslapte spieren, vreetkick, lachkick, slaperigheid, versterking van je stemming, vergeetachtigheid, verminderde concentratie.

Hoe lang werkt een blowtje? 2-3uur. Als je hasj en wiet eet (spacecake), kan het effect 5-12 uur aanhouden.

Welke vervelende gevoelens kun je krijgen van blowen? Hasj en wiet versterken je gevoelens. Als je je niet goed voelt kan je je nog slechter gaan voelen. Als je teveel hasj of wiet in één keer gebruikt kun je je angstig en neerslachtig gaan voelen. Je kunt ook duizelig en misselijk worden, in paniek raken en zelfs flauwvallen. Dit wordt 'flippen' genoemd. Mensen die aanleg hebben voor psychische en psychiatrische stoornissen lopen extra risico. Het gebruik van hasj en wiet kan deze problemen doen ontstaan of verergeren.

Wat is een spacecake? Een cake waarin hasj of wiet is verwerkt.

Kun je aan het tekentje op een XTC-pil zien hoe de pil werkt? Nee, een XTC-pil kan van alles bevatten. Het tekentje op een pil zegt niets over wat erin zit. XTC zorgt ervoor dat alle geluksstofjes die je in je hoofd hebt in 1 keer vrijkomen. Hierdoor voel je je blij. Maar hoe voel je je daarna? Na het gebruik van een XTC-pil kun je je leeg en somber voelen.

Wat voelt iemand die cocaïne snuift? Meer energie, opgewekt en vrolijk, zelfverzekerd. Cocaïne geeft een korte tijd veel energie. Je hart gaat sneller kloppen en je voelt je heel blij. Maar wat gebeurt er na dat blije gevoel? Na het gebruik van cocaïne kun je je leeg en somber voelen.

Is energydrink ongezond? Ja, energydrink is ongezond. In energydrink zit cafeïne. Cafeïne is een stimulerend middel: het zorgt ervoor dat je concentratie toeneemt en je vermoeidheid wordt onderdrukt. Als je teveel cafeïne binnenkrijgt loop je het risico op slapeloosheid, uitdroging, rusteloosheid en een geïrriteerde maag. Teveel energydrink is dus onverstandig. Ook omdat in deze drankjes meestal veel suiker zit. Dat is slecht voor je tanden en je kunt er dik van worden! Naast energydrink bestaan er ook sportdrankjes. Deze sportdrankjes zijn energiedrankjes. Deze drankjes bevatten geen cafeïne. Wel zit er ook in deze drankjes veel suiker. Sportdrankjes kun je het beste alleen drinken nadat je gesport hebt. Daar zijn ze ook voor bedoeld.

Wat voel je als je speed gebruikt hebt? Meer energie, alertheid, opgejaagd gevoel, beweeglijk, meer zelfvertrouwen. Door het gebruik van speed kun je je lichaam uitputten.

Wat zijn paddo's? Paddo's zijn speciale paddenstoelen. Als je paddo's gebruikt gaje anders zien, voelen, horen en ruiken: je gaat hallucineren.

Wat is GHB? GHB is een doorzichtig, chemisch, zout middeltje. GHB wordt meestal gemengd met een ander drankje. Na 5 tot 30 minuten voel je het effect. GHB is een verdovende drug. GHB is zeer sterk verslavend. GHB is een doorzichtig, chemisch, zout middeltje. Wat kan er gebeuren als je dit in je drankje krijgt? GHB is bekend als 'verkrachtingsdrug'. Bij het uitgaan wordt GHB wel eens onopvallend in een drankje gedaan om iemand te verdoven en te verkrachten. Je hoort misschien vaak dit soort verhalen, maar eigenlijk gebeurt het maar heel soms. Als GHB onopvallend in je drankje wordt gedaan word je suf en slaperig. Je weet bij het wakker worden vaak niet meer goed wat er gebeurd is. GHB heeft een heel zoute smaak:als je geen alcohol gedronken hebt kun je het dus vaak wel proeven. Ken jij iemand die wel eens teveel drinkt of drugs gebruikt? Kun je daar iets meer over vertellen?

Wat doe jij? Je vrienden zeggen dat 1 keer drugs proberen geen kwaad kan. Wat doe je? Je vrienden gebruiken drugs die jij niet kent. Ze vragen of jij ook wilt. Wat doe je? Waar ga jij heen als je vragen hebt over alcohol of drugs? Stel, je hebt een keertje drugs geprobeerd. Hou je dit geheim of vertel je het aan anderen? Wat zou jij doen als een vriend drugs heeft gebruikt en heel bang is geworden? Je wilt geen drugs gebruiken. Hoe zeg je dat tegen je vrienden?

Eind spel

Bordspel (zelf maken)

Benodigd materiaal

• Zelf gemaakt speelbord
• Kaartjes met vragen
• Eventueel contacten met GGD/Trimbos

Veiligheid

Zorg voor een sfeer waarin jongenen zich veilig voelen om over alcohol en drugs te praten.

Tips

• Je kunt er een hele dag van maken door ook bijvoorbeeld iemand van de GGD of een ex-verslaafde uit te nodigen voor hun verhaal.
• Product informatie van verschillende verslavende middelen.
• Deze activiteit heeft betrekking op het duurzame ontwikkelingsdoel: Doel 3 Goede gezondheid en welzijn.