Waarom / doel van de activiteit

Levend Catan waarbij het gaat om het bouwen van een stadsmuur met wachttorens, dit kan in het thema van een aansprekende tv-serie over de middeleeuwen. Bijvoorbeeld "Floris of  "Het lied van ijs en vuur" en doen iets veel leukers dan voor de tv zitten. Ze leren daarbij om als nest/ploeg samen te werken, tactisch te denken en herhalen binnen korte opdrachten wat "basisvaardigheden".

Beschrijving van de activiteit

Dit spel is een levende variatie op Catan in het thema middeleeuwen. Het doel is om zoveel mogelijk punten te halen door aan een eigen,  “Muur” te bouwen of op een andere manier bonuspunten te halen.

Lees "tips" voor uitbreidingen/aanpassingen voor Scouts (naast de algemene speluitleg en tips).

Thema-intro Welpen

"Waar blijft Rikki nou weer?," zucht Mowgli. Broeder Wolf, Shanti en hij hebben met Rikki Tikki Tavi afgesproken bij de Khaali Jagah Vlakte. Shanti springt op en neer om zich op te warmen voor hun hardloopwedstrijdje. "Geen idee, zegt ze." Broeder wolf steekt zijn neus in de lucht. "Ik ruik zijn spoor, maar hij is ver weg. Laten we hem maar gaan zoeken. Straks heeft die wildebras zich weer in de nesten gewerkt..."

Broeder Wolf volgt het spoor helemaal tot aan de rand van Haveli. Daar zien ze dat Rikki Tikki Tavi in een boom is geklommen. Vanaf een tak gluurt hij door een raam naar binnen. Nieuwsgierig klimmen Mowgli en Shanti naar boven. "Ben je weer eens aan het spioneren?," fluistert Mowgli. Rikki fluistert terug: "Moet je kijken naar die doos met kleine mensjes erin! Ze beleven de spannendste avonturen." Shanti giechelt zachtjes. "De televisie bedoel je?" Ze legt aan Mowgli en Rikki uit wat een televisie is. "Wat heb je er nou aan om naar avonturen van anderen te kijken," mompelt Mowgli. "Ik beleef ze liever zelf." "Ssst!," sist Rikki. Hij wijst naar twee mensen die aan een tafel vlakbij het raam zitten. Ze gooien om de beurt met een soort vierkante steentjes en verplaatsen dan een klein poppetje. "Ze doen een bordspel," fluistert Shanti. Opnieuw legt ze het uit. "Dat klinkt al wat leuker," fluistert Mowgli. "Maar toch speel ik liever in de Jungle." "Ik zou ook nooit zo lang stil kunnen zitten," zucht Rikki Tikki Tavi. Dan beginnen zijn ogen glimmen en springt hij zonder iets te zeggen de boom uit . Hij roept over zijn schouder: "komen jullie nog?!". Zonder antwoord af te wachten, rent hij weg in de richting van de Khaali Jagah Vlakte. Als Mowgli en Shanti beneden komen, zucht broeder Wolf: "Wat is dat gekke beest nu weer van plan?" "Daar komen we maar op één manier achter," zegt Shanti lachend. Met zijn drieën rennen ze Rikki Tikki Tavi achterna...

Lees het verhaaltje aan het begin van de opkomst voor, vertel vanuit Rikki Tikki Tavi of Broeder Wolf (kort) "wat er is gebeurd" (broeder Wolf kan vervangen worden door het eigen themafiguur), of speel het een beetje na (één van de jungledieren zoekt Rikki Tikki Tavi, die jullie samen zoeken en vinden, glurend naar een ruimte met een tv en (Kolonisten van Catan)spel. Wat is dat allemaal?) Rikki Tikki Tavi "bedenkt een spel/heeft een spel bedacht" waarin hij en de welpen zelf een beetje de avonturen van de tv kunnen beleven en niet de hele tijd stil hoeven te zitten... ''

Start van het spel

De welpen spelen in nesten. Eén lid van het leidingteam is spelleider, de rest van het leidingteam staat enigszins verspreid over het speelveld en vormen de ambachtslieden (zie verderop). Bij de spelleider bevindt zich een grote tafel waarop ieder nest zijn “muur” kan bouwen. Na de speluitleg (denk ook aan de bonuspunten) en loting voor de Wildelingen (zie verderop), geeft de spelleider het startsignaal. Er zijn geen “beurten”: ieder nest speelt voor zich tot het einde van het spel. Ze kunnen verschillende dingen doen:

Grondstoffen verzamelen

Het nest gaat naar één van de “ambachtslieden” toe om grondstoffen te halen. Er is een houthakker (hout), een steenhouwer (bakstenen), een touwvlechter (touw) en een mijnwerker (keuze: ijzer of cement). De welpen vervullen een korte opdracht van onder de 5 minuten (zie onderaan voor een lijstje met ideeën) De ambachtsman beoordeeld hoe goed de opdracht is volbracht (met harde maten, zoals tijd/hoeveelheid, of naar eigen inzicht) en beloont dit met 1 tot 3 grondstoffen(kaartjes).

Bouwen

Grondstoffen kunnen worden ingewisseld voor bouwobjecten. Er kan aan de muur worden gebouwd, of er kan een wachttoren op/tussen/voor de muur worden gezet. De muur is twee “blokken” hoog. Voordat er een (nieuwe) wachttoren mag worden geplaatst, moet er een volledig stuk muur worden gebouwd (=twee muurblokken op elkaar geplaatst). Een afgebouwd stuk muur (twee lagen) levert 1 punt op, een wachttoren 2 punten. Het nest met de langste muur (minimaal drie afgebouwde stukken lang), krijgt bovendien de “langste muur”toren (stapeltje legostenen, of iets anders tastbaars), die 3 bonuspunten waard is. Het nest behoudt deze de toren tot een ander nest een langere muur heeft (dus minimaal 1 afgebouwd stuk muur meer).

Stamkaartjes kopen/inzetten

Grondstoffen kunnen ook ingewisseld worden voor stamkaartjes. Deze leveren verschillende voordelen op. Een ingezette stamkaart wordt weer onderop de stapel gelegd, met uitzondering van de Wachtruiters (zie onder).

De Wildelingen bevechten

De Wildelingen zijn wilde bosbewoners die de Muur komen slopen. Ze worden verbeeld door een grote pion (of iets anders tastbaars). Voor het spel wordt deze zonder dat de welpen het zien onder een beker gestopt en tussen andere bekers gezet. Ieder nest kiest aan het begin een beker: het nest met de beker met de pion erin zal als eerste tegen de “Wildelingen” moeten vechten. Zolang de pion bij de muur van een nest staat, moeten de nestleden voor ze kunnen bouwen met een dobbelsteen gooien. De spelleider doet hetzelfde. Gooit de spelleider hoger of wordt er gelijk gegooid, dan winnen de Wildelingen en wordt er een stuk muur gesloopt (in eerste instantie één muurblokje, als er alleen nog maar muurdelen met wachttorens staan, wordt er een wachttoren gesloopt). Gooien de welpen hoger dan de spelleider, dan wint de “Nachtwacht”. Het nest kan verder bouwen en mag zeggen bij welk ander nest de pion nu komt te staan (dit mag een nest zijn waar hij al is geweest).

Wachtruiters

Onder de stamkaartjes bevinden zich Wachtruiters. Zij verdedigen de muur. Een nest mag pas wachtrijders inzetten als ze een wachttoren hebben. Er mogen twee wachtrijders in één toren. Elke wachtruiter staat gelijk aan één dobbelsteenoog (er wordt dus per wachtruiter één opgeteld bij de worp van het nest). De Wachtrijders blijven het hele spel geldig. Het nest met de meeste nachtrijders (minimaal 3) krijgt de “Wachtmacht” (pion in een andere kleur dan die van de Wildelingen, of iets anders beeldends), die 5 bonuspunten waard is. Ook hier geldt: het nest dat als eerste een bepaald aantal wachtrijders had, behoudt de pion tot een ander nest er meer heeft.

Einde van het spel

De spelleider geeft het eindsignaal. Alle nesten maken hun laatste opdracht af, komen naar de spelleider toe en mogen hun laatste grondstoffen inwisselen om dingen van te bouwen/stamkaarten te kopen. Vervolgens worden de punten van ieder nest bij elkaar opgeteld. Het nest met de meeste punten is de winnaar.

Ideeën voor opdrachten

Mijnwerker (cement en ijzer)

• Voelspel
• Blinddoekparkoers
• Parcours onder elkaars benen doorkruipen
• Adem inhouden

Steenhouwer

• Stenenrace (emmer, ieder kind 1 steen, doet die erbij in de emmer en loopt mee, tot ieder kind de emmer vast heeft)
• Race met benen aan elkaar vast
• Kruiwagenrace
• Opdrukken

Touwenvlechter

• Knopen (platte knoop en mastworp, een lastige knoop uit de knoop halen)
• Grote knoop (ieder één uiteinde van pioniertouw dat ze niet los mogen laten)
• Vlechten
• Over dik touw balanceren

Houthakker

• EHBO (pleister plakken en mitella van das)
• Bast overtrekken met potloden en papier
• Vragen hoe oud een boomstronk is (nerven tellen)
• Als een boom stilstaan (1 minuut)
• Hout sprokkelen

Voorbereidingstijd

Voorbereiding: Uitdraaien/snijden bijlages (+eventueel plastificeren) en regelen/maken van bouwmateriaal, grondstofkaartjes en symbolen voor de Wildelingen, grootste Wachtmacht en Langste-muur-toren. (20-45 minuten)

Voor de opkomst: Materiaal voor de ambachtslieden verzamelen en alles klaarzetten. (+- 30 minuten)

Benodigd materiaal

• Tafel
• "Bouwmateriaal": bijv. legosteentjes, met een afwijkende kleur/dakje voor de wachttorens, of bouwblokken met langwerpige blokken voor de muur en kubussen (en driehoekige) voor de wachttorens (en dakjes daarvan). Eventueel kan het ook met kaartjes, maar dat is natuurlijk minder leuk.
• Voldoende "grondstoffen": kaartjes maken, of miniaturen als kleine steentjes, touwtjes, takjes, etc.
• Uitgedraaide bouwlijst (1 per nest/ploeg)
• Uitgedraaide en gesneden stamkaartjes* (x aantal nesten of ploegen - 1, minimaal 2x)
• Dobbelsteen
• Pionnen of andere symbolen voor de Wildelingen en Grootste Wachtmacht
• Legotorentje of ander symbool voor de "langste muur toren"
• Materiaal voor de opdrachten die je in gedachten hebt, zoals touw, stenen, emmers, etc.
• Eventueel aankleding voor je "ambachtslieden".

Afbeeldingen op de stamkaartjes/stamkaarten zijn niet ons eigendom.

Bron: http://gameofthrones.wikia.com/wiki/Game_of_Thrones_Wiki

Tips

• Dit spel duurt lang (anderhalf uur heb je wel nodig), dus las zo nodig een drink-/plaspauze in tussendoor. "Sluit" de bank voor "lunchpauze" en laat groepjes alleen nog opdrachten afmaken, niet opnieuw beginnen. Uiteraard hebben nesten die ergens stonden te wachten na de pauze voorrang. Je kan ook drinken bij de tafel neerzetten en zorgen dat ieder nest in zijn eigen tijd even wat drinkt (zo nodig verplichten voor ze nog mogen bouwen). Sta in zo'n geval ook toe dat één welp van een nest naar de wc gaat, terwijl de rest van het nest doorgaat met het spel.
• Voor jonge welpen is het achterliggende spel nog ingewikkeld. Oudere welpen kunnen hen verder aansturen, maar let op dat deze het niet volledig overnemen. Geef als spelleider bijvoorbeeld het bouwmateriaal aan één van de jongsten, zodat deze het kan plaatsen (...waar de oudste het aangeeft...) Verder zijn voor de jongsten de opdrachten op zichzelf al leuk genoeg.
• Let als je met horizontale of zonder nesten/ploegen werkt erop dat je de oudste welpen/scouts goed over de subgroepjes verdeelt. Als van één nest toevallig (bijna) alle 10+ welpen afwezig zijn , verdeel de leden van dat nest dan over de andere nesten.
• Als je met te weinig leiding bent voor een spelleider en vier ambachtslieden, kan de mijnwerker steen en ijzer leveren en komt er een "paardenfokker" die touw (van paardenhaar) en paardenmest (i.p.v. cement) levert (verander dan wel de bouwlijst: cement wordt mest en de hoeveelheid benodigd touw voor een wachttoren wordt 1 i.p.v. 2). Als je maar met drie man leiding bent, kan de spelleider ook houthakker zijn. Als je meer dan twee nesten hebt, probeer dan wel twee nesten tegelijk bij een ambacht toe te laten. Geef ze zelfstandige opdrachten (waar alleen het resultaat van getoond hoeft te worden), of gebruik de eerstvolgende tip.
• Als er meer dan drie nesten/ploegen zijn en er niet genoeg leiding is om de steenhouwer en mijnwerker (drukbezochtste posten) dubbel te bemannen, laat dan eventueel twee nesten/ploegen het tegen elkaar opnemen bij de ambachtslieden. De winnaar krijgt drie grondstoffen, de verliezer één, bij gelijk spel krijgen beide nesten/ploegen 2 grondstoffen.
• Als je het spel met welpen korter wilt spelen of voor jouw horde te ingewikkeld vindt, kan je het vechten met de Wildelingen en bonuspunten achterwege laten.
• Laat één lid van het leidingteam af en toe als "Wildeling" rondlopen (kan één van de ambachtslieden of de spelleider zijn: die post of de bank is dan even "gesloten") en kinderen aftikken: wie getikt wordt, moet zijn of haar grondstoffen afgeven. Wachtruiterkaarten kunnen dan worden ingeleverd in plaats van de grondstoffen (de wachtruiter heeft ze dan gered van de Wildeling...) De tafel is een "Wildelingvrije zone". Hetzelfde geldt voor de ambachtslieden, mits er aan een opdracht wordt gewerkt (welpen van een wachtend nest kunnen wel worden afgetikt).

Als je dit spel met Scouts speelt

• maak je uiteraard de opdrachten uitdagender (moeilijkere knopen, daadwerkelijk hout bewerken/hakken, meer krachtsinspanning, etc.). Omdat je waarschijnlijk langer speelt, kunnen de de opdrachten ook iets langer duren, mits ze zelfstandig kunnen worden uitgevoerd en je er meer grondstoffen voor in ruil geeft.
• maak je natuurlijk gebruik van de stamkaarten voor de Scouts.
• mogen de ploegen naast met de bank, ook met elkaar handelen in grondstoffen.
• mogen de ploegen elkaar uitdagen in plaats van dat er tegen de "Wildelingen" wordt gevochten: De ploegen gooien tegen elkaar met de dobbelsteen. Voor de uitgedaagden ("verdedigers") telt iedere gebouwde wachttoren als +1 bij de dobbelsteenworp, de uitdagers ("aanvallers") krijgen +0,5 voor elke Ranger die ze in het bezit hebben (deze mogen bij Scouts ook zonder wachttoren worden ingezet.
  
  • Als de aanvallende ploeg wint, mag deze kiezen: twee stukken muur of één wachttoren slopen, of alle grondstoffen/stamkaarten roven die de verdedigende ploeg op dat moment in zijn bezit heeft.
  • Als de verdedigende ploeg wint, verliest de aanvallende ploeg evenveel Rangers (dodelijke slachtoffers) als dobbelsteenogen verschil. Deze gaan onderop de stamkaartenstapel. Als de aanvaller hiervoor niet genoeg Rangers heeft, gaat vervolgens voor elk dobbelsteenoog dat nog over is één grondstofkaart/stamkaart van het aanvallende team naar het verdedigende team.
• bouwen de scouts eventueel (letterlijk of figuurlijk) aan "the Wall" van sneeuw/ijs, zoals in de tv/boekenserie. In plaats van baksteen en cement heb je dan ijs-/sneeuwblokken van de ijshandelaar en bijvoorbeeld warm water uit "de warmwaterbron" bij de ijzerertshoeve. Pas dan wel even de bouwlijst (blok = 1 ijs, 1 water) en opdrachten aan (opdrachten met "ijs" i.p.v. stenen, resp. opdrachten met water).