Waarom / doel van de activiteit

Het internet is een fantastische en schijnbaar eindeloze bron van kennis, waar iedereen aan kan bijdragen. Dit maakt het gemakkelijker om kennis te delen dan ooit tevoren, maar het maakt het ook gemakkelijk om misleid te worden door onvolledige of valse informatie. Waarom is het belangrijk om te weten hoe je een nepnieuwsverhaal kunt herkennen? Welke schade kan nepnieuws mogelijk aanrichten?

Beschrijving van de activiteit

Vooraf

Controleer of het internet werkt zoals het hoort. Iedereen in de groep heeft voor deze activiteit toegang nodig tot een stabiele internetverbinding. U moet ook hyperlinks (klikbare links naar webpagina's) kunnen delen met iedereen in de groep via hun apparaten. Om dit te doen, moet u mogelijk e-mail of sms gebruiken.

Laad de twee webpagina's met 'fake news' uit de tips zien of zoek zelf goede voorbeelden op internet. Zorg ervoor dat u controleert of de inhoud geschikt is voordat u deze met jongeren deelt. 

Uitvoering

Maak kleine groepjes. Elke groepje heeft toegang tot internet. Computers zijn het beste, omdat meerdere mensen gemakkelijk samen het scherm kunnen lezen, maar als mensen in de groep smartphones hebben, kunnen deze ook worden gebruikt.
Leg de groepjes uit over 'fake news' (dus wat het is, zie tips). Maak duidelijk dat nepnieuws in sommige gevallen per ongeluk kan worden verspreid, wanneer de persoon die het nieuwsbericht schreef niet alle feiten had, maar dat het ook opzettelijk kan zijn. Maak duidelijk dat nepnieuws in sommige gevallen per ongeluk kan worden verspreid, wanneer de persoon die het nieuwsbericht schreef niet alle feiten had, maar dat het ook opzettelijk kan zijn. Een ander voorbeeld van nepnieuws is geschreven om mensen aan het lachen te maken.

Leg vervolgens uit dat nepnieuws soms gebruikt kan worden om mensen te misleiden. Dit betekent dat het mensen laat denken dat iets waar is dat misschien niet waar is, om te proberen te veranderen hoe mensen denken en wat ze geloven. Het kan ook worden gebruikt om mensen te irriteren en van streek te maken ('trollen').

Kijk wat de groepjes weten over nepnieuws (de 'goede' soort en de 'slechte' soort) en of ze voorbeelden kennen. Samen moet elke groep een voorbeeld bedenken van een nieuwsbericht dat 'echt' of 'nep' is. Elke groep moet de hyperlink naar hun nieuwsbericht kopiëren en delen met de persoon die de activiteit leidt, die het vervolgens moet delen met een andere groep. Die groep moet het nieuwsbericht lezen en beslissen of het verhaal 'echt' of 'nep' is. Groepen moeten proberen te denken aan 'nep'-verhalen die overtuigend zijn, of 'echte' verhalen die de andere groep waarschijnlijk niet voor de gek zullen houden!
Bekijk de nieuwsberichten voordat u ze met een andere groep deelt om er zeker van te zijn dat ze geschikt zijn voor deze taak.

Terwijl de groepen hun nieuwsberichten lezen en toewerken naar hun beslissing, ga tussen hen in en herinner hen eraan om op het volgende te letten:Terwijl de groepen hun nieuwsberichten lezen en toewerken naar hun beslissing, ga tussen hen in en herinner hen eraan om op het volgende te letten:

1. Wie?
   Wie heeft het verhaal geschreven, komt het van LeGiT_nEwZ_pOsTr_2012 of van een genoemde auteur? Komt het uit een bekende bron? Wees op uw hoede voor posts op sociale media die geen bronnen of referenties bevatten over waar ze hun informatie vandaan hebben gehaald.
2. Wat?
   Ziet het verhaal, de video of de foto er geloofwaardig uit? Lijkt het erop dat iemand ermee heeft geknoeid? Was er een aanloop naar het nieuws (bijvoorbeeld als iemand naar verluidt de maan heeft bereikt, zou je een aantal eerdere artikelen kunnen verwachten waarin wordt uitgelegd hoe ze zich hebben voorbereid)?
3. Wanneer?
   Kijk naar wanneer het nieuws naar buiten kwam, hoe langer geleden het werd gepubliceerd, hoe meer andere plaatsen er ook over zouden moeten berichten. Wanneer een ontdekking of evenement voor het eerst plaatsvindt, kan het moeilijk zijn om alle feiten te vinden. Het is soms het beste om later terug te komen om te zien hoe het verhaal zich ontwikkelt voordat je het volledig gelooft.
4. Waar?
   Waar verschijnt het verhaal, staat het op voor de hand liggende plekken online? Lijkt de site echt? Controleer ook of een site 'veilig' is - let op het kleine plaatje van een hangslot voor het adres bovenaan de pagina. Sites zonder dit kunnen computervirussen verbergen en moeten worden vermeden. Als je niet zeker weet of een bron echt is of niet, moet je misschien wat meer onderzoek doen voordat je het als feit deelt.Groepen moeten beslissen of het verhaal echt of nep was. Laat de groep die het verhaal in de eerste plaats heeft gevonden de waarheid onthullen. Kijk wie feiten van fictie kan scheiden.Als de groepen meer feiten willen controleren (en als er tijd is), deel dan de links die u eerder hebt geladen met de groepen en kijk wat zij van deze nieuwsberichten maken.

De groepjes moeten beslissen of het verhaal echt of nep was. Laat het groepje dat het verhaal in de eerste plaats heeft gevonden de waarheid onthullen. Kijk wie feiten van fictie kan scheiden. Als de groepjes meer feiten willen controleren (en als er tijd is), 

Benodigd materiaal

• Toegang tot internet
• Toegang tot een computer
• Pennen of potloden
• Klad papier

Veiligheid

• Zorg voor goede afspraken rondom internet gebruik en zorg dat er geen berichten worden gedeeld die niet geschikt zijn voor de betreffende leeftijdsgroep.

Tips

Twee sites met achtergrond informatie

• 6 trucs om nepnieuws te herkennen (kpn.com)
• Hoe weet je of het écht een video is van grappende Russische militairen boven Oekraïne? | De Volkskrant
• Kidsweek: Kun jij echt en nep nieuws uit elkaar houden

Enkele voorbeelden van fake news

• Poetin richt eigen internationaal betalingssysteem op: Truth Swift (speld.nl)
• Donald Trump zegt dat het coronavirus uit een Chinees labo komt - YouTube

Bron

Bogus bulletins | UK Scouts

Ben je enthousiast over dit thema en/of wil je er meer over weten? Kijk dan op vrijheid.scouting.nl

Daar vind je onder andere het verhalenproject met verschillende persoonlijke verhalen van scouts die in de oorlog actief waren. Klik op het kaartje om te zien welke verhalen zich bij jou in de buurt hebben afgespeeld.