Waarom / doel van de activiteit
Ontwerp en loop een respectvolle herdenkingsroute langs Struikelstenen (Stolpersteine) in je eigen plaats en verbind lokale geschiedenis aan burgerschap.
Beschrijving van de activiteit
Scouts ontdekken de verhalen achter Struikelstenen in hun eigen buurt, oefenen routeplanning en samenwerken, en staan stil bij herdenken, vrijheid en verantwoordelijkheid in de samenleving.
Korte achtergrond (voor context in de activiteit)
Struikelstenen (Duits: Stolpersteine) zijn kleine keien van ongeveer 10×10×10 cm met een bronskleurig plaatje. In eenvoudige letters staan naam en geboortedatum van het slachtoffer, de datum en plaats van deportatie en de datum en plaats van moord tijdens de Tweede Wereldoorlog. De stenen worden geplaatst in het trottoir voor de laatste woonplek van het slachtoffer en worden ook wel “Stenen des Aanstoots” genoemd. In Europa zijn inmiddels meer dan 100.000 stenen gelegd; in Nederland werd de eerste op 29 november 2007 in Borne geplaatst.
Beschrijving van de activiteit
Start met een korte uitleg over wat Struikelstenen zijn en waarom ze er liggen. Stel samen een passende, respectvolle houding vast (stilte bij de steen, niet aanbellen of foto’s van bewoners maken, stoep vrijlaten). Laat elke ploeg een route voorbereiden langs 4-8 Struikelstenen in de eigen wijk op loopafstand. Ze verzamelen adressen via lokale bronnen, kiezen een logische volgorde, schatten de looptijd en verdelen rollen: navigator, tijdsbewaker, verkeerswacht, woordvoerder en verslaglegger. Controleer vooraf of de stenen toegankelijk zijn en noteer eventuele veiligheidsrisico’s (drukke kruisingen, smalle stoepen).
Tijdens de tocht stopt de ploeg bij elke steen, leest de gegraveerde gegevens hardop, en observeert de omgeving. Als de lokale regels dat toestaan, kan je de steen voorzichtig met water en een zachte doek schoon wrijven. De woordvoerder verwoordt kort wat ze leren of voelen, de verslaglegger noteert kernwoorden of maakt een respectvolle foto van de steen (zonder bewoners of deur).
Sluit de route af op een rustige plek: ploegen delen één verhaal dat hen raakte en verbinden dat met vandaag: welke vrijheden ervaren we nu, en welke verantwoordelijkheid hoort daarbij? Werk het samen uit tot een mini-plattegrond of digitaal overzicht dat een andere groep later kan lopen. Als je met jongere scouts werkt, houd de route kort, kies plekken met veilige oversteekpunten en focus op begrip, respect en symboliek in plaats van details.
Benodigd materiaal
- Kaart/plattegrond of stadsapp
- Routekaartjes of clipboards met adressen
- Pennen
- Zachte doek en flesje water (alleen gebruiken als dit lokaal is toegestaan)
- Reflectiehesjes
- Telefoon voor nood en tijd
Veiligheid
- Bespreek verkeersregels en blijf op de stoep.
- Bel niet aan en fotografeer geen bewoners of deuren.
- Maak niets los en gebruik geen schoonmaakmiddelen of polijstpasta: alleen water en een zachte doek, en alleen als dit mag.
- Wees je bewust van de emotionele impact en check-in met deelnemers.
Tips
- Voor welpen kan je als leiding een korte route langs 2-3 stenen maken.
- Ben je enthousiast over dit thema en/of wil je er meer over weten? Kijk dan op vrijheid.scouting.nl. Daar vind je onder andere het verhalenproject met verschillende persoonlijke verhalen van scouts die in de oorlog actief waren. Klik op het kaartje om te zien welke verhalen zich bij jou in de buurt hebben afgespeeld.