Wat is een ploeg?
Het ploegensysteem is geen systeem om de leden gemakkelijk in te delen en aan te sturen. Het is echt een filosofie die zijn oorsprong vindt in een natuurlijk proces: de groepsvorming - ook wel ‘bendevorming’ genoemd - bij jeugdigen, met name in de tienerjaren. Met groepsvorming bedoelen we het op zich neutrale fenomeen dat kinderen naar elkaar toe trekken om vriendengroepjes te vormen.
Bij Scouting proberen we dit natuurlijke proces van groepsvorming zo goed mogelijk te benaderen. Vandaar dat we onze leden zichzelf laten indelen in min of meer permanente groepjes met een leider: de ploeg met de ploegleider.
Baden-Powell schrijft erover in ‘wenken voor leiders’:
" Vanuit het oogpunt van het kind stopt Scouting hen in ‘bendes’ wat hun natuurlijke organisatievorm is voor zowel spelletjes, kattenkwaad of lanterfanten; het geeft hen aanzien en zingeving, het doet een beroep op hun voorstellingsvermogen en gevoel voor romantiek en het betrekt hen in actief buitenleven. ”
Het vormen van deze vriendengroepen bij Scouting is niet altijd even gemakkelijk, want er zijn beperkingen: de grootte van een ploeg, het feit dat niet alle leden zich in kant-en-klare vriendengroepjes bij de troep komen aanmelden, de groepsdynamiek, enz. Dit is ook meteen de uitdaging voor elke scoutsleider: het steeds weer volgen en bijsturen van de dynamiek in de ploegen, steeds in het achterhoofd houdend dat het natuurlijke proces van groepsvorming zo goed mogelijk benaderd wordt. Wanneer een scoutsleider bereikt dat de troep zichzelf volgens het werken met ploegen natuurlijke bendevormingsysteem indeelt in ploegen waarin iedere scout zich geaccepteerd en gewaardeerd voelt en vrijuit het Scoutingspel kan spelen, heeft hij zoveel mogelijk gedaan om dit ideaal te bereiken.
Vanuit het oogpunt van het Scoutingspel kunnen we een ploeg op twee manieren bekijken:
De ploeg als informele groep. Een spontane organisatie, met een eigen identiteit, vrijwillig gevormd door een groep gelijkgestemden met de intentie lange tijd en als vrienden van elkaar te genieten. Een groep jonge mensen die op basis van het Scoutingspel elkaar in hun persoonlijke ontwikkeling stimuleren en dit doen door gezamenlijke activiteiten en in interactie met andere, soortgelijke groepen.
De ploeg als formele groep is de ploeg zoals wij er vanuit organisatie oogpunt naar kijken: een groepje kinderen die we door middel van het Scoutingspel iets willen meegeven. De formele groep (de ploeg) wordt dus gevormd door een organisatie (Scouting) om een bepaald doel te bereiken (een bijdrage aan de ontwikkeling van kinderen). Een ander voorbeeld. Een schoolklas is gevormd door ‘de school’ met als doel zoveel mogelijk kinderen zo efficiënt mogelijk te onderwijzen in taal, rekenen, enz.
Een informele groep ontstaat vanuit andere dan organisatorische behoeftes, bijvoorbeeld: vriendschap en gedeelde interesses. Vriendengroepen, hobbyclubs en sportverenigingen zijn voorbeelden van informele groepen. De ploeg moet bovenal en in eerste instantie een informele groep zijn. Dan pas zullen de resultaten die wij er, als formele groep in de Scoutingorganisatie, van verwachten op niveau zijn. Met andere woorden: als een ploeg bestaat uit een willekeurig samenraapsel van scouts, zal het nooit een hoog niveau bereiken op het gebied van samenwerking en Scoutingtechnieken. Wanneer een ploeg uit gelijkgestemden of vrienden bestaat, kan dit wel zo zijn. Ploegen die een goedlopende informele groep vormen, eindigen vaak hoog in het eindklassement van de Landelijke Scoutingwedstrijden (LSW). Dat is de ervaring van de leiding van deze landelijke ledenactiviteit.
Definitie ploeg: Een zo veel mogelijk op natuurlijke wijze gevormde groep jeugdleden, die onder leiding van één van hen zo veel mogelijk zelfstandig Scoutingactiviteiten ontplooit en hierin zoveel mogelijk eigen verantwoordelijkheid krijgt.
Hoe je het maken van een ploeg als informele groep het best benaderd kun je lezen in maken van ploegen. Maar hoe groot maak je zo'n ploeg? lees daar meer over in de grootte van een ploeg.