Waarom / doel van de activiteit

Scouts laten ervaren dat je van nutteloze materialen vaak zeer nuttige en bruikbare zaken kunt maken. Een voorbeeld hiervan is de blikbrander.

Beschrijving van de activiteit

Hoe werkt het blikbrandertje?
Het blikbrandertje bestaat uit twee blikken boven elkaar, die allebei een aparte functie hebben. Het onderste blik (figuur 1) zorgt ervoor dat het hout gedeeltelijk verbrandt. Hiervoor mogen er niet teveel gaten in de bodem van het blik zitten. Het resultaat van deze halve verbranding zijn de stinkende walmen die we allemaal wel kennen van een slecht brandend vuurtje. Deze stinkende walmen (blauw, wit of bruin) zijn uiterst brandbaar!

Daarvan maakt het bovenste blik (figuur 2) gebruik. Het bovenste blik is uitgevoerd als een soort gasbrander, om de walmen uit het onderste blik te kunnen verbranden. In feite zijn deze walmen overigens oliewalmen. Houd maar eens een spiegeltje in de rook. Er komt dan een bruine, stroperige olie-aanslag op. De bedoeling is dat die gas- of olievlam net onder de pan zit, zodat zoveel mogelijk warmte van de vlam naar de pan gaat. Het bovenste blik bestaat uit: een constructie waarmee je hem redelijk stabiel op het onderste blik kunt zetten, een groot aantal gaten om veel lucht bij de vlam te laten, een plaatje dat dient om de vlam te stabiliseren en een constructie om de pan op de brander te kunnen zetten zonder de schoorsteen helemaal af te sluiten.Vergelijk de constructie maar eens met een normale gaspit. De uitvoering van het bovenste blik is cruciaal voor het krijgen van een mooie, schone (niet gele) vlam. Helaas is het met een conservenblik heel moeilijk om dat goed te krijgen. Het resultaat bij onze brander is dan ook meestal een gele vlam, met als gevolg een zwart aangeslagen pan (groene zeep!).

Hoe maak ik het brandertje?

Onderste blik
Haal de bodem uit het blik met de blikopener. In de bodem kun je met de spijker en de hamer (op het blokje hout) wat gaten slaan. Maak liever te weinig gaten dan teveel! Hoe meer dit blik straks walmt en rookt, hoe beter. Knip het blik in de lengte richting ongeveer 5 cm in vanaf de onderkant. Maak 6 knippen. Van de “lipjes”' die zo ontstaan vouw je de helft schuin naar buiten (dat worden de poten) en de andere helft helemaal naar binnen. Hierop komt het deksel met gaten te liggen. Klaar.

Bovenste blik
Haal de bodem uit het blik en knip beide kanten van het blik op dezelfde manier in als het onderste blik. Maak onder weer 6 lipjes en boven 4 of 6 lipjes. Let erop dat je lipjes boven redelijk netjes gelijk moeten zijn. Knip de bodem in stervorm zoals op de tekening te zien is. Knip de helft van de lipjes boven af op de helft van hun lengte (om en om, één wel knippen, één niet). Vouw de geknipte lipjes naar binnen. Hierop komt het stervormige deksel te liggen. Maak nu eerst veel gaten in de wanden van het blik, m.b.v. de hamer, de spijker en het ronde houtje. De gaten moeten zo dicht mogelijk bij de bovenkant van de brander. Vouw tenslotte de onderste lipjes om en om schuin naar buiten en schuin naar binnen. Deze constructie zorgt ervoor dat je het bovenste blik snel en stevig op het onderste kan zetten.

Hoe gebruik ik de blikbrander?
Vul het onderste blik zoveel mogelijk met kleine stukjes hout (1 tot 2 cm). Leg hier wat tondel op en steek het aan. Wacht tot dit flink brandt. Als het onderste blik goed warm is, vul het dan nog een keer bij met kleine stukjes droog hout. Het blik gaat nu walmen en roken. Plaats nu het bovenste blik op het onderste blik en wacht. Als het goed is gaat de vlam vanzelf aan. Als dat niet gebeurt, moet een lucifer voldoende zijn om de brander aan te steken. Koken maar. Deze brander is vrij klein. Je kunt er net voor twee personen een kop thee op maken. Een hogere brander kan meer hout bevatten en doet het dus langer. Daarop kun je meer koken.

Voorbereidingstijd

Zeer beperkt: half uur. Zorg ervoor dat de scouts zelf hun blikken meebrengen.

Benodigd materiaal

• 2 conservenblikken (door de scouts zelf van huis meegenomen).
• Huishoudschaar.
• Blikopener.
• Spijker.
• Hamer.
• Blokje hout.
• Rond stuk hout dat in het blik past.
• Paar handschoenen.

De handschoenen zijn niet absoluut nodig. De gereedschappen kun je natuurlijk met meerdere mensen delen.

Tips

• Let op wanneer je blik knipt ontstaan er zeer scherpe randen.

Veiligheid

• De randen van de blikken zijn erg scherp. Let dus op en gebruik de handschoenen.