Waarom / doel van de activiteit
Maak een cyanometer en ontdek hoe de kleur van de lucht verandert met het weer.
Beschrijving van de activiteit
Vertel de groep over de cyanometer, een instrument uit 1789 ontwikkeld door Horace-Bénédict de Saussure en Alexander von Humboldt. Het idee voor dit instrument bedacht hij tijdens een klim naar de top van de Mont Blanc, is de hoogste top van het Alpengebergte. Het bestaat uit een cirkel met verschillende tinten blauw, variërend van wit tot bijna zwart, waarmee de intensiteit van de blauwe lucht gemeten kan worden.
Cyanometer maken
- Teken een grote cirkel op het karton (bijv. 15 cm doorsnee).
- Teken een kleinere, concentrische cirkel binnenin (bijv. 5 cm doorsnee) om een ring te vormen.
- Verdeel de ring in 16 gelijke segmenten met behulp van een liniaal en potlood.
- Nummer de segmenten van 1 (lichtste tint) tot 16 (donkerste tint).
- Meng de waterverf om 16 verschillende tinten blauw te creëren, van bijna wit tot bijna zwart.
- Schilder elk segment met een van de tinten en laat het goed drogen.
Tip: Voor welpen kunnen vooraf gekleurde blauwe papiertjes gebruikt worden die ze in de juiste volgorde opplakken.
Observatie en meting
Ga met de groep naar buiten en laat hen de cyanometer omhoog houden en de kleur van de lucht vergelijken met de tinten op hun instrument. Noteer het nummer van de tint die het beste overeenkomt met de lucht.
Herhaal deze metingen op verschillende tijden en locaties (bijvoorbeeld ochtend vs. middag, laaggelegen gebied vs. heuvelachtig gebied) en houd de resultaten bij.
Reflectie
Bespreek met de groep hoe de kleur van de lucht gedurende de dag veranderde. Welke factoren zouden deze veranderingen kunnen veroorzaken? Wat zegt de kleur van de lucht over de vochtigheid en deeltjes in de atmosfeer? Was de lucht bij de horizon donkerder of lichter dan de rest van de lucht?
Benodigd materiaal
- Stevig papier of karton
- Passer of schalen
- Liniaal, potlood, schaar
- Waterverf (Pruisisch blauw aanbevolen)
- Penselen, water, waterdichte pen
- Eventueel vooraf gekleurde strookjes papier (kleurenstaaltjes van de bouwmarkt)
Veiligheid
- Kies een veilige buitenlocatie voor de observaties, weg van verkeer en andere gevaren.
Tips
- Combineer deze activiteit met een les over weersverschijnselen en klimaat en koppel het aan een insigne.
- Gebruik de cyanometer op verschillende locaties om te vergelijken hoe de luchtkleur varieert met de omgeving. Neem bijvoorbeeld een cyanometer mee op zomerkamp.
