Waarom / doel van de activiteit

Vanwege het Hanzejaar trekt het handelspel weer aan. Het bekende handel-spel is ook te spelen zonder het printen en knippen van kaartjes. Met twee pakken kaarten kom je namelijk al een heel eind. Deze variant maakt de spelers zelf verantwoordelijk voor het uitwisselen van grondstoffen. Daarom zou je het spel al met 4 spelers kunnen spelen, maar meer is natuurlijk een stuk leuker!

Beschrijving van de activiteit

Voorbereiding

De kaartspellen worden gesorteerd op soort (klaveren, ruiten, schoppen en harten). De boer, vrouw, heer, aas en jokers worden apart gehouden. De uitgesorteerde kaarten worden geschud per soort in een mok gedaan.

Vervolgens worden de spelers in 4 teams verdeeld; team Brugge, team Bergen, team Novgorod en team Londen. Elk van deze teams hebben een eigen grondstof in beheer:

• Brugge heeft graan (klaveren);
• Bergen heeft olie (ruiten);
• Novgorod heeft hout (schoppen);
• Londen heeft ijzer (harten).

Bij ieder team wordt een teamcaptain uitgekozen, die elk hun stopwatches tegelijk aanzetten. Hierna lopen de teams met de mok met de voor hun team corresponderende kaartsoort naar hun beginpost, waar ze de mok in een straal van 5 meter op zo'n manier moeten verstoppen dat ze hem wel zelf makkelijk in de gaten kunnen houden.

"Dag" periode

Tijdens de dag moeten de teams de speelkaarten van de andere teams verzamelen als zijnde grondstoffen. De teams mogen elkaar hierbij niet in de weg zitten, maar als het goed is zal er dus wel eerst gezocht moeten worden naar de mokken waar de kaarten in zitten. 

Wel van belang is dat de teams een oogje in het zeil houden bij hun eigen mok. In principe mag een speler maar 1 kaart uit de mok halen en moet deze persoon daarna weer terug naar de eigen post, maar het kan natuurlijk geen kwaad om te controleren of iedereen eerlijk speelt.

Alleen tijdens de dag kunnen de teams hun grondstoffen met elkaar ruilen, waarbij je een bepaalde grondstof natuurlijk niet kan ruilen met het team wat die grondstof beheerd.

Na 10 minuten is de dag voorbij en moeten de teams met hun eigen mok weer terug naar de centrale post.

"Nacht" periode

Tijdens de nacht komen de teams bij elkaar en moeten ze allereerst een consumptie moeten betalen. Deze bestaat voor ieder team uit een zeker bedrag van elk van de grondstoffen van de andere teams:

• Brugge betaalt 1 olie, 2 hout en 3 ijzer;
• Bergen betaalt 1 hout, 2 ijzer en 3 graan;
• Novgorod betaalt 1 ijzer, 2 graan en 3 olie;
• Londen betaalt 1 graan, 2 olie en 3 hout.

De kaarten hebben hierbij de op de kaart vermelde waarde (harten 9 staat voor 9 ijzer). Het consumptie bedrag loopt elke nacht op met 1 per grondstof. De teams controleren hierbij elkaar.

Hierna kunnen de teams aan de hand van een lijst gaan kijken welke gebouwen ze neer willen gaan zetten. Uiteraard kosten deze ook grondstoffen, ook hier wordt rekening gehouden met dat elk team niet hun eigen grondstof moet betalen en zijn de kaarten weer hun eigen waarde aan grondstoffen waard. De teams maken aan elkaar duidelijk welke gebouwen ze willen kopen en wat de rest van hun 'zet' is.

Voor zowel consumptie als aanschaf van gebouwen wordt het "wisselgeld" bijgehouden op een spaarsaldo lijst zodat dit niet in kaarten aan elk team weer hoeft worden uitbetaald. Van deze opgespaarde grondstoffen kunnen de teams tijdens een volgende nacht gebruik maken. De lijsten blijven vervolgens achter op het centrale punt.

De tijdens de nacht gebruikte kaarten worden aan het eind van de nacht weer per soort terug in hun mok gedaan, zodat deze weer in het spel zijn. Aan het eind van de nacht worden ook de stopwatches weer gelijk gezet voor de teams weer terug naar hun post gaan.

Gebouwen en secundaire grondstoffen

Tijdens de nacht kunnen de teams bepaalde gebouwen kopen, namelijk de Bakkerij (boer), de Olieraffinaderij (vrouw), de IJzersmelterij (koning) en de Houtzagerij (aas).

• De ijzersmelterij kost 5 olie, 8 hout en 10 ijzer;
• De bakkerij kost 5 hout, 8 ijzer en 10 graan;
• De olieraffinaderij kost 5 ijzer, 8 graan en 10 olie;
• De houtzagerij kost 5 graan, 8 olie en 10 hout.

Als een team een van deze gebouwen koopt krijgen ze de bijbehorende speelkaart van hun eigen team om dit bij te houden.

Elk gebouw genereert elke nacht een bepaalde hoeveelheid van een secundaire grondstof:

• IJzersmelterij: Spijkers;
• Bakkerij: Brood;
• Olieraffinaderij: Brandstof;
• Houtzagerij: Planken.

Deze hoeveelheid wordt per gebouw bepaald met een worp van een dobbelsteen en wordt bijgehouden op de spaarsaldo lijst.

Einde van het spel

Met de secundaire grondstoffen kan na het nodige sparen het uiteindelijke doel van het spel worden gekocht; het Hanzekantoor (Joker). Daarnaast kan met de secundaire grondstoffen ook een Trebuchet en/of Fort (worden bijgeschreven op saldo lijst) gekocht worden, die uiteraard iets goedkoper zijn.

• Het hanzekantoor kost 15 spijkers, 15 brood, 15 brandstof en 15 planken; 
• De trebuchet kost 8 spijkers en 8 brandstof;
• Het fort kost 8 brood en 8 planken:

Een team wint door het bouwen van een Kathedraal en deze 3 nachten succesvol te verdedigen/bezitten. De andere teams kunnen de winst uitstellen door een trebuchet te bouwen en deze in te zetten. In dit geval wordt er gedobbeld met de dobbelsteen; bij een worp van 4 of hoger lukt de aanval en wordt de winst 1 nacht uitgesteld. Als het verdedigende team ook een Fort bezit dan krijgen ze een voordeel bij het werpen, dan lukt de aanval alleen bij een worp van 5 of hoger. Met extra trebuchets wordt het effect van het fort weer tenietgedaan en is een worp van 4 of hoger weer voldoende.

Benodigd materiaal

• 2 of 3x Kaartspel
• 4x Mok
• 4x Stopwatch
• 4x Pen en papier
• 1x Dobbelsteen

Tips

Dit spel is op veel aspecten vrij aanpasbaar afhankelijk van de voorkeuren van de groep of een bepaald thema waar dit in gegoten dient te worden. Pas bijvoorbeeld de kosten van gebouwen of het oplopen van de dagconsumptie aan. De route naar het hanzekantoor is gebaseerd op het steen-papier-schaar principe dus daar zou niet teveel in gewisseld moeten worden.

De "nacht" periode kan zolang duren als men zelf wilt. Houd bijvoorbeeld een lekker kampvuurtje aan tijdens het spel en verzamel daar voor de "nacht".