Waarom / doel van de activiteit

Water filteren met een eigen waterfilter zodat het klaar is voor consumptie.

Beschrijving van de activiteit

Je hebt water nodig om te overleven, maar niet elk water is meteen drinkbaar. Vandaag vangen jullie regenwater op en maken daar stap voor stap veilig drinkwater van. Jullie bouwen eerst een filter om het water helder te krijgen; daarna maken jullie het écht veilig met hitte of tabletten. Smaak kan anders zijn dan kraanwater: helder is niet hetzelfde als veilig.

Regenwater vangen (voorfilteren bij de bron)

Kies een schone opvang: een gespannen zeil, schone bak of (bij voorkeur) een regenton die recent is doorgespoeld. Laat het eerste vuile spoelwater kort weglopen zodat stof, vogelpoep en blaadjes niet in je voorraad komen. Zet naast de opvang direct een grove zeef of doek zodat takjes en bladeren achterblijven. Vul per groepje een schone fles of pan met dit voorgezeefde regenwater.

Filter bouwen (helder maken)

Elk groepje bouwt een zwaartekrachtfilter met een lege PET-fles waarvan de bodem is afgeknipt. In de tuit komt een koffiefilter of schone katoenen doek, vastgezet met elastiek. Daarbovenop gaat een laagje fijn zand, daarboven een laagje grover zand, en bovenin een laagje goed uitgespoeld grind of kiezels. Wie actieve kool tot zijn beschikking heeft, legt onder het grind een dunne laag actieve kool voor geur- en smaakverbetering. Spoel het nieuwe filter kort door met schoon water tot het doorloopwater helder is; gooi dit eerste doorloopwater weg.

Filter gebruiken (helder water tappen)

Giet het voorgezeefde regenwater langzaam in de filter. Vang het gefilterde, heldere water op in een schone pan of fles die alleen voor ‘schoon’ is bestemd. Werk netjes: alles wat het schone water raakt, moet schoon zijn. Vervang doeken/koffiefilters als de doorstroming stopt of het filter zichtbaar vies wordt.

Veilig maken (desinfectie, verplicht)

Helder water is nog niet automatisch vrij van ziekteverwekkers. Maak het veilig door het water in een pan aan de kook te brengen en kort borrelend te laten koken. Als alternatief gebruiken sommige groepen waterzuiveringstabletten; volg dan precies de bijsluiter (juiste aantal liter, wachttijd, goed roeren). Gebruik nooit chemisch mogelijk verontreinigde bronnen; regenwater van schone opvang heeft de voorkeur.

Proeven en vergelijken

Laat het water na het koken even afkoelen in een schone, afgesloten fles of pan. Ruik en kijk: is het helder, geurloos en zonder zwevende deeltjes? Neem een kleine proefslok. Vergelijk tussen groepjes: welke filterlaagvolgorde werkte het snelst, welke het best? Bespreek waarom ‘helder’ niet hetzelfde is als ‘veilig’ en welke stap het verschil maakt.

Afronden & onderhoud

Leeg de filters, spoel grind en zand uit en laat materiaal drogen. Actieve kool vervang je bij volgende activiteiten. Bespreek hoe je in een noodsituatie hygiënisch blijft werken: aparte ‘vuil’ en ‘schoon’ zones, schone handen, schone pannendeksels, en afgesloten opslag.

Benodigd materiaal

• Schone PET-flessen of doorzichtige buizen (met doppen)
• Koffiefilters of schone katoenen doeken + elastieken
• Fijn zand, grof zand, schoon grind/kiezels (goed uitgespoeld)
• (Optioneel) Actieve kool (aquariumkwaliteit)
• Grove zeef, trechter, extra doeken voor voorfilter
• Pannen of hittebestendige flessen, brander of kooktoestel + aansteker
• Waterzuiveringstabletten (optioneel, als alternatief voor koken)
• Schone opvang voor regenwater (zeil, regenton, bakken)
• Emmers met ‘VUIL’ en ‘SCHOON’ label, afwasteil, afwasmiddel
• Hittebestendige handschoenen, pannenlappen, theedoeken
• (Optioneel) Doorzichttestkaart/liniaal om helderheid te vergelijken, notitiekaartjes en stiften

Veiligheid

• Neem alleen regenwater, en niet water uit een sloot. Slootwater kan vervuild zijn met stoffen die er niet uit te filteren zijn.
• Het koken van het water na het filteren is de meest veilige optie. Kook het water ten minste 3 minuten lang om alle bacteriën dood te maken. Pas op met heet water, laat het voldoende afkoelen!

Tips

• Er staan verschillende voorbeelden op YouTube die een mooie werkbeschrijving geven, maar kijk ook eens op bijvoorbeeld de volgende websites. www.weeronline.nl, www.cleanipedia.com, www.lougeset.nl, www.woodcraftsurvival.com, www.zelfbewustleven.nl, en www.scubaleonard.files.worldpress.com
• Wil je dit combineren met andere scoutingtechnieken zoals pionieren en vuur maken, kijk dan eens naar Drinkwater uit theedoeken pionierconstructie.
• Deze activiteit kan je ook bevers en welpen doen, maar dan natuurlijk wel op hun niveau. Zie daarvoor waterzuiveren.
• Deze activiteit past goed in een primitief kamp.
• Deze activiteit heeft betrekking op het duurzame ontwikkelingsdoel: Doel 6 Schoon drinkwater en goede sanitaire voorzieningen.